Een van de goden van de politiek in Israël heet Naftali Bennet. Men zegt dat hij zijn fortuin heeft gemaakt in de digitale industrie. Hij ontkent dat niet, maar het fortuin zou veel kleiner zijn dan men denkt. Wel schijnt hij sinds zijn vertrek uit de industrie ook als lid van de Knesset comfortabel te leven, hetgeen hem gegund is. Hij was een commando in het Israëlische leger, hetgeen bij mij altijd met reden respect afdwingt. Ook in de politiek is hij een geslaagd man, want hij is inmiddels leider van zijn orthodoxe partij en minister in het kabinet van Benjamin Netanjahoe. Deze kan niet zonder hem in de regering omwille van de meerderheid, hetgeen van betekenis is, want deze orthodoxe Jood met een zeer kaal hoofd (zijn keppeltje blijft heel moeilijk zitten!) is klip en klaar voor inlijving van de Westelijke Jordaanoever, het traditionele Judea en Samaria. In die situatie zouden Palestijnen wel allerlei rechten krijgen, maar zeker niet het stemrecht. Wanneer dit zou gebeuren, hetgeen ik uit de grond van mijn hart en verstand niet hoop, zou Israël een feitelijke apartheidsstaat worden. Ik gruw bij de gedachte dat de beschaafde wereld en een hele stoet schijnheilige schurkenstaten dag in dag uit over Israël zouden vallen. Het is niet meer zo’n theoretisch toekomstbeeld, want het loslaten van de twee-statenoplossing is zeker niet meer alleen de schim die het lang was. Ook tal van Palestijnen schijnen nu in deze richting te denken.
Ik denk dat deze ontwikkeling weg van de twee-statenoplossing deel is van een groter gebeuren dat wijst op een krachtiger streven van de orthodoxie in Israël om meer greep te krijgen op de structuur van de staat en “verjoodsing” te bevorderen, wat dat ook moge zijn. Daar zijn verschillende voorbeelden van in het onderwijs en de cultuur, maar die laat ik nu voor wat zij zijn.
Deze Naftali Bennet, politiek leider van de partij Beth Jehoedi (Het Joodse huis) is nu met een opvallend plan gekomen. Hij stelt voor dat Joodse bezoekers van Israël of andere Israëli’s die thuis of elders geen plek hebben op vrijdagavond op kosten van de staat door Joodse gezinnen worden uitgenodigd om bij hen de vrijdagavond te vieren. Helemaal geen dwaas idee, want ik was zelf een jonge student die voor het eerst Israël bezocht, die in de bus naar Givataim door een vriendelijke dame werd uitgenodigd bij haar en haar gezin de vrijdagavond door te brengen. Dat heb ik ook gedaan en het heeft een prachtig gevolg gehad: ik ben nu meer dan vijftig jaar bevriend met de familie Peretz; de huisvader, een typisch Poolse pionier, is helaas overleden. Op hem was ik erg dol, want deze chaloets was een prachtig mens. Met Dvora, de moeder van de familie, kan ik niet meer spreken door haar dementie. Ook de rest van de familieleden zijn mijn vrienden en vriendinnen geworden. Onlangs heb ik hen allemaal uitgenodigd voor een etentje in een buitenplaats en wij zaten met 25 mensen aan tafel. Zo’n ervaring is typisch Israëlisch, zegt men dan, en ik geloof dat het waar is.
Onze goede vriend Bennet, een fanatieke klassieke zionist, stelt nu ook zoiets voor: nodig voor de vrijdagavond Joden uit voor de maaltijd, want zegt hij: het bevordert “verjoodsing” van land en volk. Daarbij is de man ook nog royaal, want hij stelt voor dat het gastgezin 10 euro ontvangt voor elke gast. Geen vetpot, maar toch een aardig bedragje voor een stukje kip van de plaatselijke markt. Tot mijn grote spijt – echt – zit er een grote adder onder het gras, eentje van een fanatiek Joods karakter, want alleen orthodox Joodse gezinnen komen in aanmerking voor deze indrukwekkende subsidie van de staat. Daarmee is in mijn ogen de op zichzelf mooie gedachte tot een verwerpelijk instrument geworden van orthodox Joods propaganda.
Met verjoodsing wordt dus zonder twijfel bedoeld: orthodox Joodse “verjoodsing”, met uitsluiting van andere stromingen binnen het zeer diverse jodendom. De Israel Religious Action Center (IRAC), gelieerd met het liberale jodendom in Israël, heeft volkomen terecht een luid protest laten horen. Ik sluit mij daar graag bij aan, omdat het om een groot gevaar gaat: een eenzijdige interpretatie van het jodendom door de Israëlische staat en het bevorderen van een splitsing van groepen binnen de staat. Zeker, Israël is nog steeds een volwaardige democratie, maar op de vraag of het echt goed gaat met het democratisch besef, durf ik geen volmondig ja te zeggen.
