Ik ben heel vaak via de Rozengracht in Amsterdam in de buurt geweest van dat deel van de Prinsengracht, naast de Westerkerk, waar het Anne Frank Huis gevestigd is. Heel lang geleden, ik vrees dat ik nog een jong gymnasiastje was en dat is aardig lang geleden, ben ik in het Achterhuis geweest. Wanneer ik in de buurt kwam van het Anne Frank Huis, dacht ik altijd aan het dagboek zelf, waar ik een zeer kinderlijke herinnering aan heb, en was ik keer op keer verrast door de lange rij bezoekers, zo te zien van alle leeftijden en vele nationaliteiten. Zelfs in de koude winter staan er rijen, wachtend op toelating, tot in de avond toe! Dat dagboek van Anne Frank en het Achterhuis hebben toch, naast alle privé-kennis, in de naoorlogse jaren mede het beeld van de Tweede Wereldoorlog bepaald. Ik heb in de loop der jaren veel persoonlijke documenten gelezen, maar Anne Frank stak er boven uit, misschien door haar persoon en talent, maar zeker ook door de wijze waarop zij een symbool, naast anderen, van de grote catastrofe is geworden.
Tot een 10 à 15 jaar geleden wist ik, of herinnerde ik mij niet dat Anne Frank op het Merwedeplein in Amsterdam had gewoond en dat de familie Frank vandaar in onderduik is gegaan. Ik ken het Merwedeplein heel goed, want na de oorlog ben ik opgegroeid in de buurt van de nette Churchilllaan, waar heel wat bourgeoisie vertoefde. Het Merwedeplein ligt vlakbij de Churchilllaan (en achter de beroemde Wolkenkrabber). Heintje Davids woonde in het straatje! De foto van een vrolijke Anne Frank, hangend uit een raam aan het Merwedeplein, heeft om de een of andere reden het beeld van haar versterkt. Zij was een levend meisje geworden dat ik eigenlijk heb gekend!
Misschien ook door de weloverwogen PR van Otto Frank heeft de geschiedenis van Anne Frank een grote invloed gehad op naoorlogse generaties bij de bewustwording van wat zich in die verschrikkelijke oorlog heeft afgespeeld. De Anne frank Stichting in Zwitserland en natuurlijk ook het Anne Frank Huis verdienen eeuwige waardering voor hun inspanningen het kwaad van het racisme bloot te leggen.
Toch is het een belangwekkende vraag of die wijze van voorlichten nog geheel past bij de gevoelswereld van moderne generaties. Ik weet niet precies waarom, maar Otto Frank, de vader, heeft de wereld ook een beeld onthouden van een Anne Frank die zich in de jaren van de onderduik ontwikkelde tot een jonge vrouw over wie men nu veelvuldig zegt dat zij een begaafde schrijfster was. Het originele dagboek is ook een veel uitvoeriger en gecompliceerder dagboek dan de versie die wij hebben leren kennen in het bekende boekje. De wetenschappelijke uitgave is een dikke pil.
De Zwitserse Anne Frank Stichting heeft naar mijn mening om heel goede en integere redenen opdracht gegeven een nieuw toneelstuk te schrijven door eigentijdse auteurs en geproduceerd door lui die weten hoe in deze tijd een bekend verhaal voor nieuwe generaties op het toneel te zetten. Ik hoop ontzettend dat het stuk, geschreven door Leon de Winter en Jessica Durlacher en geproduceerd door Robin de Levita, een wereldwijd succes wordt. Een paar dagen geleden stond ik in het Houthavengebied voor een prachtig theater dat op eigen risico door de producenten is neergezet. Ik weet zeker, en dat moet gezegd worden, dat De Winter, Durlacher en De Levita met al die anderen zich een missie hebben gesteld, namelijk om op een integere en moderne wijze het verhaal van Anne Frank historische continuïteit te geven. Ledor wador! Inderdaad voor toekomstige generaties!
Het moet maar gezegd worden, maar ik kan niet begrijpen waarom Ronald Leopold, de directeur van de Anne Frank Stichting en Ted Musaph, toch mensen van enige reputatie, zich op een nogal bekrompen wijze hebben geuit over randverschijnselen van het stuk: de horeca en het vervoer per boot van het Centraal Station (goed bedacht!) naar het theater Amsterdam. Ik zou verwacht hebben dat men op zijn minst hoopvol uit zou zien naar dit nieuwe toneelstuk en niet al met oordelen zou komen over een stuk dat zijn première nog moet beleven. NRC Handelsblad - wat mankeert die lui tegenwoordig? - deed een misselijke duit in het zakje met een gepersifleerde versie van een boek van Leon de Winter over Anne Frank, dat niet bestaat, dat stonk naar antisemitische ranzigheid.
Ik mag aanwezig zijn bij de première op 8 mei. De initiatiefnemers, de schrijvers, de spelers en alle betrokkenen moeten nu al geprezen worden.
