Ik las in de Israëlische krant Haaretz een verslag van bezoeken van jonge Amerikaans-Joodse mannen die in Israël al of niet op vrijwillige basis hun dienstplicht hadden vervuld. Zij hadden zich gevoegd in de rijen van de Israëlische ngo Verbreek de Stilte en deden in de Verenigde Staten in hun verschillende Joodse gemeenschappen verslag van hun ervaring als soldaten op de bezette Westelijke Jordaanoever.
In Israël bestaat deze activistische groep ex-soldaten en officieren al langere tijd en ik kan met zekerheid zeggen dat deze groepering in Israël zeer omstreden is. Dat is niet moeilijk te begrijpen, omdat de standpunten die doorgaans worden ingenomen met betrekking tot de bezetting op de Westelijke Jordaanoever, ertoe leiden dat mensen diametraal tegenover elkaar staan. Los van de aanzienlijke groep burgers die een min of meer neutraal tegenover de bezetting staat. Het is zeker zo dat ook de leden van Verbreek de Stilte zich scherp opstellen tegenover de supporters van de bezetting en pogingen tot annexatie, terwijl de meestal orthodox-Joodse activisten van de nederzettingen in het Palestijnse gebied de activistische ex-soldaten en officieren zien als landverraders. Standpunten die dus onmogelijk te verenigen zijn en in zekere zin ook een afspiegeling zijn van de tegenstellingen in de Israëlische samenleving als geheel.
Hoewel deze tegensteling naar mijn smaak alleen met politieke middelen kan worden opgelost, ligt het voor de hand dat deze tegenstelling een groot gevaar vormt, niet alleen voor Israël zelf, maar ook voor de Joodse gemeenschappen buiten Israël. De Amerikaans-Joodse gemeenschap is daarin verreweg de belangrijkste en traditioneel ook zeer trouw aan de belangen van Israël in de Verenigde Staten, in het bijzonder bij verschillende Amerikaanse regeringen en presidenten. De Amerikaanse aanhangers van Verbreek de Stilte zijn nu op tournee langs een aantal Joodse gemeenschappen in verschillende Amerikaanse staten. Net als in Israël en elders strijden zij tegen het beleid van diverse regeringen en politieke partijen, wier doel steeds duidelijker is geworden: annexatie van de Palestijnse Westelijke Jordaanoever.
In het artikel in Haaretz over deze Amerikaans-Joodse strijders staat een naar mijn smaak zeer opvallende passage. Daarin wordt vermeld dat deze jonge Amerikaanse Joden met een heel andere verwachting naar Israël kwamen dan de werkelijkheid bleek te zijn. Daarin bleken zij niet alleen te staan, want het artikel vermeldt tot mijn verbazing dat er jaarlijks enkele duizenden Amerikaanse jongeren dienst nemen in het Israëlische leger. Indien de leden van Verbreek de Stilte gelijk hebben, is de situatie zo dat de soldaten worden opgeleid in de klassieke tactieken van oorlogsvoering, hetgeen ruwweg neerkomt op verdediging en aanval in formaties als bataljon, brigade, divisie en kleinere eenheden. Noem dit de traditionele verdediging van het land! De oud-soldaten die nu hun mond hebben open getrokken, zeggen dat hun taak bij oproep voor actieve dienst neer kwam op het handhaven van de orde en de bezetting op de Westelijke Jordaanoever en het onderdrukken van de vele opstandige Palestijnen. Dat was een heel andere taak dan zij voor ogen hadden toen zij besloten zich te voegen in de rijen van de jongeren die het land Israël wilden helpen verdedigen!
Deze teleurstelling, overigens wel enigszins naïef na zo vele jaren bezetting, heeft deze Amerikaanse jongeren voor een moreel dilemma geplaatst. Zij zijn onderdeel van het zo noodzakelijke Israëlische leger, maar zij voelen zich ook deel van de Amerikaans-Joodse gemeenschappen waar moraliteit als een hoog gewaardeerd principe wordt gezien. Dat lijkt mij iets om trots op te zijn!
Een heel belangrijk punt is nu het feit dat op tal van manieren blijkt dat vele Joden, op grond van hun liberale principes, grote moeite hebben met de bezettings- en annexatiepolitiek van opeenvolgende regeringen. Voor heel veel Amerikaanse Joden is dit een kwestie van moraliteit, die haaks staat op de politiek van Jeruzalem en wat hen zichtbaar in gewetensnood brengt. Het lijkt mij ten principale de reden waarom men zich terecht zorgen maakt over de eens zo hechte band tussen het Israël en de zo belangrijke en invloedrijke Joodse gemeenschap in de rest van de wereld.
