Het kan zijn dat een mens met het stijgen der jaren, zoals bij uw columnist, ondanks de schijn van het tegendeel, weer gevoeliger wordt voor grote veranderingen, voor grote uitdagingen of voor, zoals dat was in mijn prachtige radicale studentenjaren, voor revolutie. Althans, dat heette toen zo. De werkelijkheid was natuurlijk een stuk rustiger!
Ik zie soms wel weer wat in grote en noodzakelijke veranderingen, zoals rabbijn Eric Yoffie dat aangeeft in een prachtige open brief aan Benjamin Nethanyahu, gepubliceerd in het Israëlische dagblad Haaretz. Ik zou willen dat die brief overal werd gepubliceerd, omdat de brief over buitengewoon wezenlijke zaken gaat die ook mij regelmatig bezig houden. Ik probeer samen te vatten wat Yoffie schrijft. Hij zegt dat tal van ontwikkelingen in Israël de relatie bedreigen van de staat Israël met de grote meerderheid van de Amerikaanse Joden, die in zijn ogen niet orthodox zijn maar behoren bij de Reform en de Conservatives. Verreweg de meesten van hen zijn liberaal en hebben Israël in hun hart gesloten. Maar, zegt hij, de Reform en de Conservatives, hoe belangrijk ook voor de politieke steun van de VS aan Israël, worden in Israël door de baardmannen van de orthodoxie en hun gevolg als uitschot beschouwd en behandeld. Nethanyahu kan daar iets aan doen, heeft het niet gedaan, en het valt te vrezen dat met de aanstaande rechtse meerderheid dat opnieuw niet zal gebeuren. Wie zich de incidenten aan de Muur van kortgeleden herinnert, toen verschillende malen mensen door de politie werden opgepakt en vastgezet in een cel en uitgekleed omdat zij aan de Kotel hun gebed niet zeiden op de wijze van de baardmannen, kan zich de woede van rabbijn Eric Yoffie voorstellen. Ik deel die woede volledig en vind het gedrag van de orthodoxie walgelijk en een reden tot revolutie. Zo zegt Yoffie het niet helemaal, maar zo zeg ik het. Er moet in Israël een einde komen aan religieuze dwang, aan religieuze exclusiviteit, aan de beperking van de scheiding tussen kerk en staat en de minachting voor wat anders religieus is dan de opvatting over religie van de baardmannen. Rabbijn Yoffie zegt terecht dat Nethanyahu zijn goede wil kan tonen door bij de wekelijkse opzichtige Tenach-les bij hem thuis ook een niet-orthodoxe rabbijn uit te nodigen om voor te lernen. Een simpel, maar revolutionair gebaar!
Wat mij betreft moet de aanstaande minister-president een radicaal einde maken aan de verwerpelijke nederzettingenpolitiek, door religieuze en ideologische opvattingen gemotiveerd, die een rechtstreekse bedreiging is voor de positie van Israël en het Joodse volk in de diaspora en die moreel en ethisch een verkeerde weg is. Tegelijk is dit beleid niet alleen een bedreiging voor de relatie met het Amerikaanse jodendom, maar zeker ook voor de relatie met Europa. Net zoals we nu zien in de VS, moeten ook in Europa leiders op staan met de moed om te zeggen wat hen dwars zit en waar het op staat.
Niemand vraagt mij er om, maar ik laat toch weten dat ik volmondig achter de revolutionaire taal sta van rabbijn Eric Yoffie, de voormalige wereldvoorzitter van de Reform. Zijn zorg moet onze zorg zijn! En voor wat mij betreft is dat ook zo.
