Stel: ik ben een lid van het Amerikaanse Congres of maak op een of andere wijze deel uit van de fameuze Joodse lobby in de Verenigde Staten, en ook mij wordt gevraagd wat ik van de zogenaamde Iran-deal vind. Ik maak het nog moeilijker: ik ben lid van de Democratische Partij en vorm in het Congres één van de steunpilaren van de president. Bovendien, ik heb ook het vertrouwen van de Joodse gemeenschap in New York, die de meerderheid vormt in mijn kiesdistrict. Het ligt dus voor de hand dat het tot stand komen van mijn kiesgedrag in het Congres, voor of tegen, een ingewikkeld proces is. Daar komt ook nog bij dat het voor mij als lid van het Congres, zoals ook voor 99,99% van de kiezers, onmogelijk is om zelfstandig tot een oordeel te komen over de Iran-deal. Heel grote strategische belangen van de Verenigde Staten en van Israël zijn hier in mijn afweging aan de orde.
Ik heb in de vier afgelopen dagen nogal wat over de Iran-deal gelezen en wat duidelijk is, is dat opinies over deze zaak veelal zijn ingegeven door partijpolitieke voorkeur. Democraten zijn voor, Republikeinen zijn tegen, Netanjahoe is tegen en het eeuwige veiligheidsdilemma van Israël leidt ertoe dat de meeste Israëli’s ook tegen zijn, inclusief het zionistische kamp, waarvan ik overigens niet geloof dat het in principe bereid is president Obama te steunen.
Ik lees dat de Verenigde Staten zich niet aan de belofte hebben gehouden dat Iran geen capaciteit zou hebben om nucleaire wapens te ontwikkelen. Sommigen zeggen dat dit inderdaad niet het geval is en anderen zeggen dat dit op termijn wel mogelijk zal blijven. De inspecties door het Internationale Atoomagentschap uit Wenen zouden meer dan voldoende zijn om zicht te houden op wat er in Iran gebeurt. Bibi roept steeds dat de overeenkomst een ramp is die het voor Iran op een termijn van 10 à 15 jaar mogelijk zou maken om toch een nucleair wapen te ontwikkelen en dat om die reden de Iran-deal de toets der kritiek niet zou kunnen doorstaan. Bovendien, door de stopzetting van de sancties en het vrijkomen van aanzienlijke financiële middelen zou Iran zijn politieke en militaire positie in het Midden-Oosten kunnen versterken ten nadele van Israël en de soennitische bevolking van het gebied. Dit laatste punt lijkt mij overigens onweerlegbaar.
Dit lid van het Amerikaanse congres voelt zich geconfronteerd met een duivels dilemma. Ik denk inderdaad dat de overeenkomst beter had kunnen zijn, in die zin dat voor ‘eeuwig’ onmogelijk zou worden gemaakt een nucleair wapen, inclusief het overbrengingsmiddel, te maken. Dat zou vermoedelijk betekenen, in het concrete geval van Iran, dat het land ook ontzegd zou worden een nucleair vermogen te hebben voor vreedzame doeleinden. Dat is een recht dat elk land heeft, zeker wanneer dat land is toegetreden tot het zogenaamde Non-proliferatieverdrag.
Als ik een Republikeins lid van het Congres zou zijn, zou ik tegen zijn omdat ongeacht de argumenten, de Republikeinen tegen alles van Obama zijn. Daar is men dus betrekkelijk snel klaar!
Ik denk dat een Democraat in deze kwestie zeker ook de zwakheden zou zien van een niet-ideale overeenkomst, maar tegelijkertijd de alternatieven zou wegen, hetgeen naar mijn oordeel ook in Israël veel meer het geval zou moeten zijn. Wanneer dus de overeenkomst, waarvoor in het Congres een 2/3e meerderheid nodig is, afgewezen zou worden, ontstaat er een volstrekt stuurloze situatie. Het risico dat Iran tot nu toe vormt, zou met alle gevolgen van dien, permanent kunnen worden. Netanjahoe zou zonder twijfel weer op de proppen komen met het idee van een grote luchtaanval op de nucleaire installaties van Iran. Ik moet niet denken aan de catastrofale situatie van een reactie van Iran op Israël, waar zonder twijfel de Hezbollah bij betrokken zou zijn. Deze optie zou weer op tafel komen en ook als iemand die het pacifisme niet is toegenegen, gruw ik van dit scenario.
Veel is er ook geschreven over de relatie tussen Israël en de Verenigde Staten. Die is natuurlijk door het onzinnige optreden van Netanjahoe fors geërodeerd. De eenheid van de Joodse gemeenschap in Amerika, een ongelooflijk effectief wapen ten gunste van Israël, staat op het spel omdat de opinie over de Iran-deal ook in de Joodse Amerikaanse wereld gevormd wordt langs partijpolitieke lijnen.
In de Amerikaans-Joodse lobby stond altijd, en terecht, de eenheid van de Joodse gemeenschap voorop. Dat lijkt nu voorbij en de schade daarvan kan groot zijn. Ik denk dat de Iran-deal niet wordt afgestemd in het Congres en dat President Obama het zal winnen. De regering in Jeruzalem heeft in dat geval de grootst mogelijke schade aangebracht aan de positie van het land ten opzichte van de enige echte bondgenoot in de wereld. Het risico van een mislukte Iran-deal, waarin ook tal van controlemechanismen zitten en een politieke breuk van Israël met de regering van Obama, vormen een politiek risico dat in Jeruzalem nooit genomen had moeten worden. Ook al is deze deal met Iran niet ideaal, dan nog kan men met reden argumenteren dat er een aanzienlijke mate van ‘containment’ vanuit gaat voor het Iraanse regime. Israël had ernaar moeten streven met dit uitgangspunt zijn belangrijkste bondgenoot hecht aan Jeruzalem te binden.
