Het heeft niet al te veel aandacht getrokken, maar het Hof in Straatsburg heeft bepaald dat flessen wijn die op de Westbank zijn gebotteld, na het kweken van de druiven op diezelfde Westbank, geen etiket Made in Israel mogen dragen. Het vonnis wordt beschouwd als een overwinning van de BDS. Ik heb eerder wel eens geschreven dat de BDS-beweging allesbehalve een succes was. Dat is nog steeds zo: er is geen concreet voorbeeld te geven van het boycotten van Israël met welk product dan ook dat enige substantiële invloed heeft gehad op de economische welvaart van Israël. Hoogstens kan men zeggen dat de Palestijnen economisch nadeel hebben ondervonden van de protesten tegen de Israëlische bedrijven die actief zijn op de Westelijke Jordaanoever. Ik schat dat enkele duizenden arbeidsplaatsen verloren zijn gegaan, vooral op het gebied van de productie van drinkwater.
De uitspraak van het Hof in Straatsburg kwam naar mijn mening allesbehalve als een verrassing. Er is een hele reeks van teksten uit het internationaal recht en uitspraken van rechters die het heel eenvoudig maakten te voorspellen dat Israël een grote nederlaag tegemoet ging toen de kwestie van de etikettering in het internationale gerechtelijke circuit terecht kwam. Het is natuurlijk niet zo dat toen men in Jeruzalem met vreze afwachtte wat het resultaat zou zijn van de gerechtelijke procedure, en men wist ook wel dat de kans op een positieve uitspraak gering was, dus werden alle politieke en diplomatie middelen ingezet richting de bevriende landen om de BDS te bestrijden en begrip te kweken voor het Israëlische standpunt.
Schrijver dezes is volstrekt tegen de boycot van Israël, met welke middelen dan ook. Dat betekent in mijn ogen niet dat daarmee het gebruik van het boycotmiddel te allen tijde is uitgesloten. Men kan zelfs zeggen dat boycot een algemeen aanvaard middel is geworden dat in tal van situaties bijvoorbeeld met steun van de Europese Unie of de Verenigde Naties kan worden ingezet. Eigenlijk is het het enige effectieve middel in de buitenlandse politiek dat kan worden ingezet voordat wordt overgegaan tot het gebruik van militaire middelen. Omdat oorlog nog slechter is, zou men bijna blij worden van deze minder negatieve politieke optie! Het meest actueel is natuurlijk de boycot van Iran vanwege de vermeende ontwikkeling van nucleaire middelen. Een aantal grotere mogendheden gelooft nog steeds in de goede wil van Iran, maar de Amerikaanse president heeft de overeenkomst over de nucleaire middelen opgezegd en het boycotinstrument weer van stal gehaald. Hij heeft daarmee van Bibi Netanjahoe een blij man gemaakt!
Het pleidooi van de BDS heeft zonder twijfel hoogst twijfelachtige aspecten. De beweging is ontstaan in de Verenigde Staten in de kringen van een aantal protestantse kerken die bepleitten om uit protest tegen het Israëlische bezettingsbeleid investeringen terug te halen, dan wel te verkopen. Doelstelling: de Israëlische economie moest worden verzwakt. De beweging verlegde met enig succes haar activiteiten naar de Amerikaanse universiteiten, waar men bepleitte het contact tussen Amerikaanse en Israëlische wetenschappers te verbreken. Hiertegen kwam in de VS veel verzet. Zeker had de BDS-beweging enig succes bij de vakorganisaties van sommige wetenschappen, maar ik geloof niet dat dat substantieel was. Ik weet uit enige ervaring, als Governor van de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem, dat dáár nog geen enkele succes is geboekt, dat er ook vrijwel geen voorbeelden zijn van geslaagde acties en dat de Israëlische samenleving blijft groeien en bloeien. En ja, ik weet het: het is niet zo moeilijk flink wat negatieve punten op te sommen.
Ik hoor en lees regelmatig, vooral in Israëlische en Joodse bronnen dat de BDS-beweging meer een antisemitische beweging is, gericht tegen Israël en de Joodse bevolking in het algemeen, dan dat men het middel zou willen gebruiken als instrument voor buitenlandse politiek. Die bewering is ook met toenemende nadruk te vinden in vrijwel alle belangrijke Joodse organisaties in de Verenigde Staten. Voorop lopen het American Jewish Committee, een machtig orgaan, en enkele andere invloedrijke ngo’s. Zij beweren zonder schroom dat het bij de BDS gaat om antisemieten die de Joodse bevolking en Israël in het hart willen raken.
Ik zou wel dwaas zijn om dit helemaal uit te sluiten. De moeilijkheid is dat het niet eenvoudig is met reden te beweren dat iemand een antisemiet is. Ik weet wel lieden van wie ik krachtig vermoed dat zij antisemitisch waren. Het bewijs voor een rechter is nog een heel andere en moeilijker zaak! De uitspraak van het Hof van Justitie in Straatsburg kon op basis van het internationaal recht geen andere zijn. Het heeft niets met antisemitisme te maken, maar is voor Israël toch een eenzijdige actie die aan oplossingen in het Midden-Oosten niets bijdraagt. Dat is ook de reden waarom de even zo goed vele vrienden van Israël niets in de BDS zien.
