Nu, na het evenement rondom Benjamin Netanjahoe in Washington (een evenement was het wel!) het stof goeddeels is neergedaald, is het de vraag wat dit feestje Israël, Iran, Amerika, de wereld heeft gebracht. Die vraag is heel moeilijk te beantwoorden omdat het antwoord in hoge mate wordt bepaald en beïnvloed door politieke voorkeuren. Tenslotte is rationele analyse toch een van de minst populaire instrumenten in de politieke arena en krijgen emoties meestal de vrije 'hand' bij de bepaling van politieke voorkeuren en opinies.
De reis van Bibi naar Washington was natuurlijk op voorhand al uiterst beladen omdat doelstelling en voorbereiding per definitie zouden leiden tot een scherpe botsing met president Obama en de beleidsmakers in het Witte Huis. Ik twijfel er geen moment aan dat de minister-president van Israël zijn risico's heeft gecalculeerd en welbewust de koers heeft gevaren die gepland was. Het hele plan was uiteraard bedoeld om de Amerikaanse president zo mogelijk in verlegenheid te brengen en van Israëlische zijde duidelijk te maken dat het Republikeinse kamp, met zijn harde anti-Obama retoriek, verre de voorkeur heeft boven de vaak genuanceerde en afgewogen toon die de Democraten aanslaan. Op voorhand was om deze redenen het bezoek, op deze wijze voorbereid, een politieke coup van de bovenste orde.
Het stof lijkt nu neergedaald en de vraag is dus welk landschap zichtbaar wordt. De minister-president van Israël heeft zeker een van zijn pathetische en eloquente toespraken gehouden. Amerikaanse leden van het Congres en andere gasten schijnen er pap van te lusten want de goede Bibi werd niet minder dan 23 maal onderbroken voor gejuich. Geen slecht resultaat, maar wat betekent het allemaal?
Waar men naar moet kijken, is de politieke onderstroom die gepaard gaat met het spektakel dat wij gezien hebben. De essentie van het gebeuren is dat wij een Israëlische minister-president zien die een politieke keuze voor de Republikeinen tot inzet heeft gemaakt in de Amerikaanse politiek zelf, hetgeen uiterst ongebruikelijk is, maar ook de verkiezingscampagne in Israël voor de verkiezingen van 17 maart in het oog hield. De kern van Bibi’s argument is dat de veiligheid van de staat Israël door de dreiging van een Iraans atoomwapen hem daartoe dwingt. Bibi laat zich leiden door zijn morele imperatief! President Obama zou de belangen van Israël verkwanselen en dat dwingt deze regering van Israël tot dit gedrag.
Nu moet ik toegeven dat ik zelf een oordeel over het beleid van president Obama en de overige vijf vaste leden van de Veiligheidsraad een hachelijke zaak vind. Ten slotte kennen wij de inhoud van een mogelijke overeenkomst niet of nauwelijks en is het nog moeilijker om wat wij inmiddels zouden weten, op zijn merites te beoordelen. Daarbij stel ik vast dat kennelijk ook degenen die in Israël behoren of behoorden tot de veiligheidselite, scherp verdeeld zijn over de betekenis van de mogelijke overeenkomst met Iran. Wel begrijp ik dat de overeenkomst een compromis is, een compromis dat Israël voor een reeks van jaren beschermt tegen de Iraanse nucleaire ontwikkeling, maar geen garanties biedt op een termijn van meer dan 10 à 15 jaar. Is zoiets dan voldoende?
Vast staat nu ook dat het conflict tussen Obama en Bibi tot grote schade heeft geleid in de verhouding met een Amerikaanse regering die op zijn minst nog twee jaar aan de macht is, terwijl het allesbehalve is uitgesloten dat er opnieuw een Democratische president komt, ondanks een Republikeinse meerderheid in Senaat en Huis van Afgevaardigden. Ik zou er trouwens ook niet veel om willen verwedden dat een Republikeinse president het hard-line beleid zou voortzetten dat men nu propageert. De wetten van de internationale verhoudingen en mogelijkheden zullen ook gelden voor een Republikeinse president!
Het stof is weliswaar neergedaald, maar het landschap ziet er niet fraai uit. Er blijft zeer waarschijnlijk een stevige Amerikaans-Israëlische relatie, maar ik vrees toch dat de wonden die Netanjahoe heeft toegebracht in het Democratische kamp diep zijn en pijn doen. Ik kan mij er iets bij voorstellen. Ik moet er toch ook niet aan denken dat Bibi herkozen wordt en zijn riskante en onverstandige ramkoers vervolgt in de illusie dat hij zonder de steun van de Amerikaanse president verder kan.
Wat een megalomaan is die man ten nadele van Israël en van al die Joden van wie hij pretendeert de leider te zijn.
