Ik verklap geen geheim wanneer ik vertel dat ik mij in de kring van Crescas-columnisten beschouw als een columnist die vooral geïnteresseerd is in alles wat te maken heeft met de gebeurtenissen in het Midden-Oosten, in de grillige wederwaardigheden in Israël en alles wat er zoal gebeurt in de rest van de wereld met gevolgen voor Israël en het Joodse volk.

Ik maak in deze column een uitzondering voor wat betreft het onderwerp van mijn bijdrage. Allereerst ben ik medecolumnisten, staf en lezers van Crescas heel dankbaar voor de vele berichten die zij mij stuurden na het verschrikkelijke overlijden van mijn lieve vrouw Marijke Allegro. Het is prachtig te merken dat zo veel mensen getroffen en geïnteresseerd zijn en proberen het verdriet draaglijk te maken.

Ik voel mij gestimuleerd en ook enigszins gegeneerd om in deze column discreet en kort te beschrijven welk een enorme indruk de Joodse rituelen rond het overlijden van Marijke op mij hebben gemaakt. Ik geef toe: dat alles is zeer persoonlijk, maar ik geloof dat de algemene betekenis ervan toch is dat het Jodendom in deze dagen van verdriet en pijn een geweldige kracht in zich draagt.

Ik beschouw mijzelf niet direct als een religieus mens, hoewel ik de betekenis van de Joodse traditie wel degelijk zie. Wij besloten Marijke toch te begraven volgens de Joodse rituelen zoals deze in het liberale Jodendom gebruikelijk zijn en die naar mijn mening de traditie volgen van rouw en verdriet. Ik vind het niet nodig en ook heel moeilijk, wellicht ook onbescheiden, om te beschrijven wat er in die dagen van overlijden tot lewaja en sjiwa met je emoties gebeurt. Heel velen zijn ons voorgegaan en velen zullen nog volgen.

Mijn boodschap en ervaring is nu die van de geweldige invloed en troost die deze rituelen hebben op de meest betrokkenen. Ik doel dan op de cyclus van sterven, verzorging van de overledene, de eenvoud van de lewaja en de warmte tijdens de dagen van de sjiwa. Ik geloof dat het Jodendom in dit opzicht een veel betekenende en ongelooflijk warme traditie heeft. Iedereen heeft uiteraard de vrijheid te doen en te laten wat hij of zij wil. Ik ben blij verrast over de keuze die ons gezin maakte en prijs de wijsheid van de religieuze leiders die ons in de loop van eeuwen leerden met sterven en rouw om te gaan.