Ik ben geen vriend van Bibi Netanjahoe. Regelmatig verwijten lezers mij (ik kan niet genoeg krijgen van ingezonden brieven of artikelen!) dat ik rechtse politiek niet juist waardeer. Dat ik naïef ben (dat nu neem ik graag aan!) en dat ik van de goede man werkelijk helemaal niets kan waarderen, hetgeen hem natuurlijk ernstig tekort doet. Bij al dit type oordelen, inclusief die van ondergetekende, is het wereldbeeld meestal heel bepalend. Wanneer men het daar niet over eens kan worden, dan blijft er inderdaad niet zo veel over om het over eens te zijn.

Deze keer prijs ik vanwege zijn zionistische consistentie de Israëlische minister-president voor zijn oproep om wegens het antisemitisme het land waar men woonachtig is te verlaten en naar Israël te komen. Terwijl politieke leiders verklaarden dat Europa niet zou kunnen bestaan zonder zijn Joodse bevolking, een uitspraak die ik heel goed begrijp en waardeer, waren er ook wat Joodse prominenten die lieten weten dat dit een schandalige, onverantwoorde uitspraak was die opportunistisch was en nationale regeringen voor het hoofd zou stoten. Dat laatste is natuurlijk nogal overdreven, waar zoveel Europese staten toch zeker boter op het hoofd hebben over het lot van diezelfde Joden in Europa. Die leiders hebben – heel verstandig – ook niets terug gezegd.

Een nette samenvatting van het zionistische ideaal lijkt mij: na vele eeuwen van vervolging, antisemitisme en pogroms nam het Joodse volk het lot in eigen handen en riep het zionisme uit tot de nationale Joodse bevrijdingsbeweging. Door een langdurige strijd op veel fronten lukte het de Joodse staat uit te roepen en konden de ballingen terugkeren naar het Joodse land. Dat gebeurde dan ook bij vlagen. De laatste keren dat Joden op grote schaal naar het land Israël terugkeerden, waren het de Russische en Ethiopische Joden. Maar wie goed heeft opgelet weet dat de roep om terug te keren nooit is opgehouden. Israël zit vol met zionisten van links en rechts en voor hen is het zionistische ideaal zo levend en noodzakelijk als wat. Het opkomend antisemitisme, vooral onder invloed van radicale Moslims of vooroordelen op grote schaal in die kring, is daar het beste bewijs voor. De Sjaranski’s en Bibi’s zijn consistent en consequent!

Toch blijft het een interessante vraag wat er nu precies veranderd is in de discussie over het zionisme en de kwestie of bij elk serieus incident de oproep luid zal klinken dat de Joden zich dan maar in Israël moeten melden. Ik kan daar een paar punten bij bedenken. Neem nu deze columnist die zichzelf een overtuigd zionist noemt en er niet over denkt te verkassen naar Israël. Zelfs niet in de vorm van de fiscalya! Het zionisme in mijn hedendaagse interpretatie meent dat het bestaan van de staat Israël van ongemeen grote betekenis is, maar dat het heel goed mogelijk is die staat maximaal te steunen zonder er inwoner van te worden. In deze opvatting betekent het zionistische ideaal dat alle Joden die dat wensen en zo voelen, deel zijn van de permanente vervulling van het zionistische ideaal. Het tweede punt is dat ondanks de herleving van het antisemitisme, de situatie op geen enkele wijze te vergelijken is met de ‘hoogtijdagen’ van het antisemitisme. Regeringen en bevolkingen in Europa en in veel andere landen voelen en tonen zich in hoge mate verantwoordelijk voor de fysieke en mentale bescherming van de Joden in hun landen. Ik zou pas nerveus worden wanneer dit niet het geval was en regeringen en parlementen de les van de Sjoa vergeten zouden zijn. Zo staan de zaken er niet voor! De oproep om Frankrijk of welk land dan ook te verlaten, klinkt daarom ook als een beschuldiging geen of onvoldoende bescherming te bieden aan de Joodse bevolkingsgroepen. Het is dus ook een onverstandige diplomatieke belediging waarin Bibi bepaald een ervaringsdeskundige is.

Ik heb wel eens betoogd dat de aanwezigheid van invloedrijke groepen Joden in een samenleving als van de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk en andere landen, in zekere zin ook een veiligheidsgarantie biedt aan Israël. De Joodse bevolkingsgroepen zijn zeer vaak en terecht de best denkbare lobbyisten, ook al verschilt men regelmatig van opvatting. Is er voor wat betreft dit laatste iets nieuws onder de zon?

De oproep van Bibi was zeker vanuit zijn gezichtspunt begrijpelijk, maar het is ook een oproep die onverstandig en riskant is omdat de wereld niet meer de wereld is die zich verlamd neerlegt bij de gevaren van antisemitisme en discriminatie.