Een columnist met – zoals zo vaak bij dit type ‘schrijvers’ – een mening over zo ongeveer alles wat zich in het politieke bedrijf en daaromheen afspeelt, mag best eens zijn mening geven over verkiezingen en vraagstukken die daarmee samenhangen. Die mening heeft natuurlijk geen politieke invloed, omdat invloed op verkiezingen uitsluitend voorbehouden is aan de kiezers van het land waar die verkiezingen plaatsvinden. Dat geldt ook voor Israël, en andere landen zoals Turkije, Marokko en nog meer die een soort diaspora hebben. Dat verhaal is in de praktijk niet helemaal waar omdat ‘bewoners van de diaspora’ wel degelijk een eigen invloed hebben, hoewel het karakter daarvan verschilt. Soms zelfs formeel, door eigen stemrecht. Vaak ook door de banden van allerlei groepen ex-pats die historisch en cultureel een zekere invloed hebben behouden.
De Joden buiten Israël hebben geen enkel formeel recht, tenzij zij om een of andere reden de Israëlische nationaliteit hebben. Joodse inwoners van veel landen in de wereld menen vaak om verschillende redenen terecht toch een belang te hebben bij het politieke gebeuren in Israël of bij organisaties in Israël die een of ander Joods belang menen te dienen. Ik begrijp daarom heel goed dat zo velen een mening hebben over het verkiezingsgebeuren in Israël. Die mening heeft deze columnist ook!
Ik vind het intrigerend jezelf deze vraag te stellen: ware ik een Israëlisch staatsburger geweest, op welke partij zou ik hebben gestemd? Zoals zeker tot nog niet zo lang geleden, zou men hebben gestemd op de politieke stroming waaraan men zich door tradities, geloof en ideologie verbonden voelde. In Nederland is langzamerhand sprake van een extreme verbrokkeling op het politieke front. In Israël is die verbrokkeling en versnippering zeker ook een factor, maar van minder betekenis. Er zijn tenslotte nog verschillende partijen die vanwege ideologie of geloof een min of meer vaste aanhang hebben. Voorbeelden: Likoed, de Arabische partijen en de orthodox-Joodse partijen. Daarnaast zien wij al jaren versnippering en pogingen rond opvallende persoonlijkheden nieuwe partijen te stichten. Mijn indruk is dat deze steeds maar nieuwe partijen rond een generaal of tv-persoonlijkheid geen blijvende indruk maken op het electoraat.
Er is een tweede sleutel tot het begrijpen van de Israëlische politiek, namelijk die van de hoofdlijnen van het beleid om tot vrede te komen. Iemands opvatting over de vraag om tot vrede te komen, welke oplossing dat ook moge zijn, kan in hoge mate beslissend zijn voor de politieke keuze tijdens verkiezingen. Men kan overigens ook betogen dat het om een keuze gaat om vrede te voorkomen, bijvoorbeeld door het feit dat voortgezette annexatiepolitiek (en de rol van de Palestijnen!) tot een continue situatie van conflict zal leiden. Het is dus maar wat men onder vrede verstaat en welke prijs men bereid is te betalen!
Er is nog een derde sleutel en dat zijn de externe factoren, waarmee bedoeld zijn feiten of ontwikkelingen die van buiten Israël het stemgedrag in Israël beïnvloeden. Ik heb de indruk dat dit tijdens deze verkiezingscampagnes in ernstiger mate gebeurt dan voorheen. President Trump is uiteraard de grootste Sinterklaas. Hij erkende Jeruzalem als hoofdstad en verklaarde de Golan tot deel van Israël – hetgeen al lange tijd het geval was. President Poetin is ook zo’n Sinterklaas. Hij ontvangt Netanjahoe vlak voor 9 april en ik garandeer dat hij uit Moskou terugkeert met een cadeau op zak over de Israëlische vrijheid van handelen in Syrië en de beperkingen opgelegd aan de Iraniërs. Of dit laatste een echt cadeau blijkt te zijn, moet men naar mijn mening voorlopig afwachten.
Onderschat ook niet de externe factor die de Palestijnen vormen. Wanneer die lui echt vrede zouden willen, zouden zij dan vlak voor de verkiezingen bombardementen uitvoeren die het beleid van Israël van terugmeppen versterken en dat natuurlijk ten gunste van de huidige minister-president? Ik voeg nog dit toe: hoe is het bestaanbaar dat Bibi en zijn kliek van politieke getrouwen naar het lijkt geen schade oplopen door alle verhalen over corruptie en aanklachten door het Openbaar Ministerie. Het ziet er naar uit dat het blok van rechtse en religieuze partijen zijn positie behoudt en het is de vraag wie zich aan de tafel van Bibi zullen voegen. Ik hoop werkelijk dat de partij van generaal Gantz dit zal doen, omdat het de enige echte kans is op matiging van het huidige zogenaamde vredesbeleid. Toetreding van de Arbeid zou mijn huidige pessimisme over hoe het toegaat in de enige democratie van het Midden-Oosten matigen.
Op wie zou deze columnist nu zelf stemmen? Ik zeg tegen hem: recht je rug en kom er voor uit, hoe onbelangrijk het ook is om dat vanuit Amsterdam te doen. Ik zou strategisch stemmen. Dat wil zeggen op generaal Gantz.
