Onwillekeurig was het eerste wat ik deed bij het horen van de terreur in Brussel, even langs de Joodse scholen rijden. Ik zag wat ik verwachtte: zwaar bewapende Marechaussees met het wapen, geen simpel pistool, in de aanslag. Zij zagen er ontspannen uit, maar ik moest onmiddellijk denken aan de ouders die hun kinderen elke dag naar school brengen, beter gezegd naar een zwaar beveiligd bastion dat school heet. Ik heb voor de ouders en de kinderen van de middelbare school groot respect, omdat zij zich niet laten afschrikken door hun gevoelens van angst, iets wat toch helemaal niet hoort bij iets vrolijks als een school waar tetterende kinderen zich elke dag melden. Ik hoop dat de kleintjes nog niet begrijpen wat zich boven hun hoofden afspeelt!
Op de radio hoorde ik dat een beetje domme mijnheer naïef reageerde op de uitdagende opinie van Esther Voet dat Europa aan het `Israëliseren´ is. De goede man begon meteen over die schandalige Israëliërs die de Palestijnse gebieden bezet houden, iets waarover ik ook geenszins vrolijk ben. Maar wat Esther Voet bedoelde, was uiteraard een schot in de roos. Voor de ouders en de kinderen van de Joodse scholen geen goed nieuws, maar het is ook geen goed nieuws voor al die Europese samenlevingen die in feite allemaal terecht zijn gekomen onder de paraplu van de dreiging van islamistische terreur. Dat was in wezen al het geval na de ellende in Parijs, maar sinds gisteren heb ik het gevoel dat de dreiging Europeser is geworden. Met andere woorden: een groot deel van Europa is in theorie kwetsbaar voor die afzichtelijke en willekeurige terreur tegen eenvoudige vaders, moeders en kinderen. Is ons leven nu dan echt veranderd?
Op die vraag is geen eenduidig antwoord mogelijk. Wanneer men ervan uitgaat dat een ieder getroffen kan worden door terreur, dan is ons leven inderdaad echt veranderd. Overigens niet in een klap, maar geleidelijk, sinds het duidelijk is dat islamistische terroristen hun ambities Europees definiëren, misschien wel op wereldschaal. Wanneer men de kans zeer klein acht, hetgeen naar mijn mening rationeel gezien zo is, dat men getroffen wordt door terreur, dan is de wereld veel minder veranderd. Ik moest denken aan wat de net overleden Meir Dagan, oud-chef van de Mossad, daarover eens zei: “In het verkeer komen veel meer mensen om.” Om die uitspraak werd hij ongenadig gekritiseerd!
Het probleem lijkt mij dat beide uitspraken waar zijn, maar dat een overheid, een regering, nu al nog nauwelijks de kans krijgt genuanceerd te oordelen. Het effect immers van wat zich afspeelde in Parijs, Madrid en Brussel wordt als een zodanig groot gevaar ervaren dat regeringen wel over moeten gaan naar een set van veiligheidsmaatregelen, waardoor onze maatschappij inderdaad verandert.
Het belang van veiligheid, een hoofdtaak van een overheid tegenover een bevolking, heeft zodanig aan belang gewonnen dat op veel meer plaatsen en op veel meer niveaus maatregelen nodig zijn. In Israël weet men dat al verschillende generaties! In die zin israëliseert de Europese samenleving. Waar Israël zich al vele jaren met alle mogelijke middelen met succes wapent tegen terreur, zijn de Europese regeringen er nu pas aan toe om intensief te investeren in de bescherming van de bevolking. Die investeringen zullen pas op enige termijn hun nut opleveren, omdat het vaak om maatregelen gaat, zoals infiltratie in netwerken, die moeilijk zijn en waarvan het succes in elk geval tijd kost.
Ik geloof dat het probleem van de Europese veiligheid zich geenszins beperkt tot de bestrijding van de terreur als zodanig. Deze kwestie moet gezien worden in een omvangrijke veiligheidscontext die begint bij het aanpakken van terroristische bewegingen zoals deze zich manifesteren in Afrika en het Midden-Oosten; in het aanpakken van de bronnen van geweld en onderdrukking in dezelfde regio's tot en met de aanpak van radicale islamitische jongeren in de grote steden van Europa. Inderdaad, het gaat om een zeer complex probleem dat in deze dagen krachtige en visionaire leiders nodig maakt, gedragen door Europese bevolkingen die de dreiging van terreur in hun juiste betekenis onderkennen.
