Als de hele situatie in het Midden-Oosten niet zo treurig en problematisch was, was er een reden geweest een glimlach niet te onderdrukken toen de Israëlische premier zijn steun uitsprak voor de stichting van een Koerdische staat, voornamelijk in Irak maar grenzend aan Turkije, Syrië en Iran. Ik weet werkelijk niet of de Koerden nu zo blij waren met de Israëlische politieke steun, al is die de grondslag voor andersoortige steun aan de Koerden. Steun met wapens en inlichtingen? Vooral de Irakezen, ook al geen vrienden van Israël, zullen hebben geconcludeerd dat hun Koerdische vijanden opnieuw een slag hadden geslagen in hun conflict met de omringende landen. Uit eigen waarneming weet ik dat de Koerden een heel zelfstandig volk zijn, over de hele wereld goed georganiseerd en uiterst bekwame en standvastige vechtersbazen. Precies al datgene wat de Israëlische leiders zich niet zouden wensen, zou het om de Palestijnen gaan.

Het is natuurlijk volstrekt duidelijk dat in de stellingname van Netanjahoe een flinke brok opportunisme zit. Daar is overigens in de wereld van de machtspolitiek niets tegen. Nationale belangenbehartiging heeft vaak niet die ethische of morele component die in de verhoudingen tussen mensen gebruikelijker is. Hoewel?

Netanjahoe zal betogen dat hij voor een Palestijnse staat is, maar dat die vreselijke Palestijnen slechts een spelletje machtspolitiek spelen. De Palestijnen zullen betogen dat Israël niet oprecht is wanneer men spreekt over een Palestijnse staat. Zij zullen wijzen, begrijpelijkerwijze, op het alsmaar groeiende aantal Israëlische kolonisten. Dat zou de Palestijnse staat geenszins dichterbij brengen en zelfs onmogelijk maken. Diplomaten vertellen mij dat deze stellingname onjuist is, omdat de Israëlische kolonisten zich zodanig geconcentreerd vestigen in ‘Palestina’ en op een zodanig klein territorium dat een Palestijnse staat nog altijd mogelijk is. Een beetje optimist moet je er wel voor zijn!

Wat wél zeker is, is dat met de woordenwisseling over de mogelijkheid van al of niet een Palestijnse staat, de discussie over een eenheidsstaat of binationale staat weer is opgelaaid. In Ramallah, onder de Palestijnse machthebbers, schijnt een levendig debat aan de gang te zijn met een pleidooi voor de eenheidsstaat: Joden en Arabieren in één land, als goede buren en vrienden. Het lijkt mij een droom. De weg er naartoe zal versperd zijn met dramatische obstakels en wel zo danig dat het zelfs meer om een illusie gaat dan een droom. In Israël ziet men uiteraard de zoveelste beweging richting verzoening tussen Fatah (van de Westbank) en Hamas (van de Gazastrook).

Ik begrijp heel goed dat het gebrek aan eenheid onder de vele Palestijnse militairen en terroristen zeker op de korte termijn in het voordeel van Israël is. Hoe zwakker en verdeelder hoe prettiger! Het leger van Hamas, niet te onderschatten milities, zou uit 27.000 man bestaan. Een te respecteren krijgsmacht, getraind en uitgerust door Iran. Ik kan mij zo voorstellen dat eenheid tussen al deze Palestijnse strijders en terroristen geen aantrekkelijk perspectief is voor Israël. Het thuisblijven van de Palestijnse president Mohammed Abbas tijdens het bezoek van de Palestijnse regering (van de Westbank) aan Gaza – ter verzoening – werd gezien als een waarschuwing. Men kan er ook zeker van zijn dat Israëlische beleidsmakers een pakket eisen hebben geformuleerd om aan deze ‘toenadering’ een eind te maken. Jeruzalem heeft geen enkele behoefte aan een Hamas terroristenleger op de Westbank, gesteund door Iran en Hezbollah. Ik heb daar alle begrip voor! Wat is nu de verwarring?

Die bestaat hieruit dat wij niet weten of de regering van Israël tegen een twee-statenoplossing is. Wél veronderstellen we dat. Begrip voor de betekenis van een eigen staat is aanwezig, in het geval van de Koerden, maar bij uitstek om opportunistische redenen. Het bezoek van de Palestijnse regering aan Gaza zou kunnen leiden tot een sterkere vijand of tot een tot begrip gekomen eenheidsregering die de staat Israël met mooie praatjes zou erkennen. Hamas heeft inderdaad dit soort verklaringen afgelegd.

In Ramallah zou de roep om een Palestijnse eenheidsstaat vanwege de mislukking van de twee-statenoplossing zijn toegenomen. Die eenheidsstaat heeft minimale steun in Israël, hoewel in de zionistische beweging het debat over de eenheidsstaat van Joden en Arabieren toch met enige heftigheid is gevoerd. Daar komt nog bij dat de eenheidsstaat terecht als een grote bedreiging wordt gezien voor het Joodse karakter van de staat Israël.

Al met al weinig reden tot enig optimisme. Wel voor heel wat pessimisme bij het zien van steeds meer verwarring bij de pogingen om tegenstrijdige belangen en opvattingen te verzoenen. Is geduld een remedie?

Wie zou daarop het juiste antwoord weten?