Het is niet zo vreemd voor een voormalig lid van de Tweede kamer, dat hij de verkiezingscampagne van dit jaar, zoals ook in vele voorgaande jaren, intensief volgt. Natuurlijk herken ik veel van mijn eigen ervaringen en van de zaken die kiezers de a.s. volksvertegenwoordiging voorhouden. Ik vind dat ondanks al het gekanker en geklaag, verkiezingen voor een Parlement of lagere gekozen organen, van niet te onderschatten belang zijn voor het functioneren van de democratie, voor de mogelijkheden van burgers om zich te uiten zoals men wil, hoe grof en dom dat ook vaak gebeurt en de plicht van parlementariërs verantwoording af te leggen voor wat zij al of niet gepresteerd hebben. De verwijten en scheldpartijen waarmee dit in toenemende mate gepaard gaat, vind ik heel zorgelijk. De intensiteit waarmee politieke ambtsdragers worden uitgescholden voor bedriegers en zakkenvullers, vind ik niet alleen onwaar. De ongenuanceerdheid ervan vormt op zichzelf een bedreiging voor de werking van de parlementaire democratie als zodanig, omdat deze niet genuanceerdheid en relativering kan functioneren. Het valt mij dan ook al een hele tijd op dat de echte kern van politieke besluitvorming: meerderheidsbesluitvorming door compromisbereidheid, in Nederland op grote schaal niet meer of onvoldoende onderkend wordt. Daarvoor in de plaats is de kreet van leugen en bedrog gekomen in het geval politici op allerlei niveaus tot compromisbesluiten genoodzaakt zijn. Eigenlijk denk ik dat in Nederland (en elders in de wereld) een herwaardering tot stand moet komen van de essentialia van de PARLEMENTAIRE DEMOCRATIE. Daarzonder zal verdere afbrokkeling van politieke partijen, naar ik vrees, een blijvend verschijnsel zijn. Hetgeen mij allerminst vrolijk maakt!

Natuurlijk moet ik mij in deze Crescas column bezig houden met de vraag wat deze verkiezingen voor Israël kunnen betekenen en breder nog voor de positie van het joodse volk in de meest brede zin. De wereld waarin wij leven noemen wij een geglobaliseerde wereld en ik denk dat ondanks talloze pogingen van de nationalistische en populistische elites in veel landen daar een einde aan te maken, het globale karakter van onze wereld gehandhaafd zal blijven. Globaal ook in die betekenis dat veelvuldig en in toenemende mate verspreiding van technologie, de bestrijding van de nog altijd aanwezige voedselcrisis, de rampzalige schade aan het milieu en daaruit voortvloeiende stromen van vluchtelingen op allerlei manieren een effect hebben op onze wijze van leven, op de krachten in het Midden Oosten die van betekenis zijn voor Israël, welke uiteindelijk het hele Joodse volk raken. Ook heel onverwacht raken! Ik was en ben verbijsterd over de berichten uit de Verenigde Staten dat het antisemitisme in opkomst is en zich zodanig verspreid dat de Amerikaans-Joodse gemeenschap maatregelen gaat nemen om de Joodse instellingen in dit land met 6 a 7 miljoen Joden te beschermen. Kan het nog dwazer worden en verontrustender worden?
De verkiezingscampagnes in Nederland gaan niet of nauwelijks over de grote internationale vraagstukken en zeker niet over de kleinere vragen, hoe belangrijk ook. Ik begrijp natuurlijk heel goed dat na de economisch moeilijke jaren toen de broekriem zeer strak werd aangetrokken, het nu opnieuw over de economische verdelingsvragen zal gaan om de koek, afhankelijk van je politieke opvatting, anders te verdelen. Het verkiezingsdebat wordt doorgaans over een vergrote postzegel gevoerd met een enkele uitzondering wanneer het over de Europese Unie gaat. Juist omdat het besef doordringt dat wij in een wereld leven, waarin de veiligheidsverhoudingen onder forse druk staan, zie ik desondanks geen verkiezingsdebatten die over deze wezenlijke vraagstukken gaan. Dat is toch om enigszins treurig over te worden!

En Israel dan, het land waarover tal van politici in termen van historische vriendschap spreken? Ik zie een ontwikkeling waarin veel grotere vraagstukken dan het gedrag van Nethanyahu of de onmogelijke verhouding tussen Israël en Palestina een rol, prevaleren tot er weer incidenten voorvallen en Jeruzalem dan het centrum van de wereld lijkt te zijn. Voor de Israëlische politiek is de betekenis van Nederland natuurlijk betrekkelijk, maar ik denk te mogen voorspellen dat de “pro-Israël” stroming zijn meerderheidspositie zal versterken en dat in dit opzicht de historische vriendschapsbanden met Israel geen gevaar lopen.