Ik vroeg mij af of het een breed gedragen gewoonte is om in de dagen vóór Jom Kipoer om je heen naar de wereld te kijken en je af te vragen hoe het er met de wereld voorstaat. Ik dacht dat de gewoonte je privéleven aan een soort van observatie te onderwerpen en daarvoor vergeving te verkrijgen van Hasjém diep in de traditie van Jom Kipoer vervat is.
Als dat niet het geval is wanneer wij de stand van zaken in de wereld bekijken, ook niet in het geval van Israël, is het tijd om een dergelijke traditie te beginnen. Ik althans heb er grote behoefte aan me regelmatig af te vragen hoe het staat met Israël en de omgeving die het land bedreigt. Het valt mij eigenlijk op dat terwijl het Midden-Oosten naar mijn smaak belangwekkende veranderingen doormaakt – niet eens zozeer waar het Israël betreft – de aandacht niet erg groot is. Het kan zijn dat na de oorlogen die in het Midden-Oosten en Afrika zijn gevoerd, de belangstelling behoorlijk is afgenomen.
Kan het zijn dat de wereld oorlogsmoe is door al die gewapende conflicten in het Midden-Oosten? Zijn het vaak binnenlandse conflicten die de aandacht vragen? Zijn de conflicten moeilijker te begrijpen omdat het vaak gaat om vechtpartijen tussen verschillende godsdienstige stromingen binnen de islam? Heeft de strijd ook te maken met een poging meer democratische regeringen tot stand te brengen in landen met een gebrekkige democratische traditie?
Ik durf te stellen dat Israël veel minder dan zeg twintig jaar geleden de focus vormt van al deze militaire en burgerlijke woelingen in tal van Arabische cq islamitische landen. Zo op het eerste gezicht lijkt dit gunstig voor Israël, als het waar is dat de militaire aandacht voor Israël minder is geworden en dat het zelfs zo is dat Israël met tal van Arabische landen betrekkingen onderhoudt, zij het niet altijd officiële betrekkingen. Zo lijkt het mij dat de vraag of men betrekkingen onderhoudt met Israël, erg afhankelijk is van de vraag of Arabische dan wel islamitische landen in hun onderlinge strijd steun van Israël ontvangen in ruil voor al dan niet openlijke politieke of diplomatieke betrekkingen. Was Israël vroeger één enkele partij tegenover de gehele Arabische en islamitische wereld, die situatie is nu drastisch anders, vooral door allerlei verwikkelingen tussen Arabische landen die eens grote makkers van elkaar waren. Dat nu lijkt mij ook dramatisch anders geworden!
Lijkt deze situatie in het voordeel van Israël te werken? Zeker is dat Israël heden ten dage op zijn minst veel minder openlijke vijanden heeft en er inderdaad met tal van landen economische, financiële en zelfs militaire betrekkingen zijn.
Het lijkt er dus op dat Israëls strategische situatie sterk is veranderd en de vraag is of deze ook is verbéterd. Zeker lijkt dat vandaag de dag Israëls positie ook veel gecompliceerder is geworden, wanneer men bijvoorbeeld bedenkt dat Israël samen met Cyprus en Griekenland over enorme, te exploreren gasvelden beschikt in het oosten van de Middellandse Zee en nu dus gas levert aan Egypte. Zijn er dan toch substantiële mogelijkheden tot vrede en samenwerking tussen de landen van het Midden-Oosten?
Ik vrees dat een echt gedegen antwoord op die vraag alleen kan worden gegeven door een scherpe analyse van de huidige en de te verwachten rol van Iran en zijn aanhang in Syrië, Libanon, Jemen en Irak. Evenzeer is het de vraag of de tegenstanders van Iran zich voldoende weten te organiseren in hun verzet tegen de ambities van Iran, Hezbollah en meer van dit soort radicale terroristen.
Hun openlijke ambitie van de vernietiging van Israël dient men buitengewoon ernstig te nemen. De broederstrijd in de Arabische en islamitische wereld kan tot op zekere hoogte Israëls strategische positie verbeteren, maar Iran vormt als de kern van de coalitie tégen Israël een hoogst gevaarlijke en niet te onderschatten tegenstander.
Een tegenstander die bij alle woelingen per saldo met een uitgebreid en modern wapenarsenaal via Syrië en Libanon toch dichterbij is gekomen. Een mooiere Jom Kipoer had best gemogen!
