Het was vlak na de Zesdaagse Oorlog in 1967 dat in het gebouw van de Zionist Organization of America in Tel Aviv een bijeenkomst zou worden gewijd aan de overwinning van Israël, hetgeen zonder twijfel het geval was. Israël had een wonder tot stand gebracht, want de verenigde Arabische legers waren verslagen. Het land Israël juichte langdurig en velen van ons sloten zich daar graag bij aan. Zo zag ik ook het bezoek dat ik bracht aan de Zionist Organization of America, waar ik voor het eerst de legendarische generaal zou aanschouwen.
Het was er vreselijk druk en van aanschouwen kwam niet veel terecht. Wel van horen! Ik hoorde een spreker die weinig of geen eloquentie had. Zijn stem kan ik in mijn gehoor elk moment terugroepen. Rabin had een prachtige, door het roken wat hese, stem die mij door de ziel ging. Ik denk dat dit een combinatie was van bewondering en stemgeluid. Hij werd 4 november 1995 vermoord in Tel Aviv. Tot de dag van vandaag kan ik vrijwel navoelen wat er op die vreselijke avond van 4 november, die toch een avond van optimisme was, door mij heen ging, toen bekend werd dat een Joodse moordenaar, een fanatieke terrorist, de minister-president van Israël had vermoord. De ondoordringbaar geachte beveiliging van Israëlische agenten was kwetsbaar gebleken. Nu weten wij ook dat de gevolgen van de moord groot en belangrijk zijn geweest.
Wellicht dat historici het met mij oneens zijn, maar het lijkt erop dat de vreselijke moord op Jitschak Rabin ook een draaimoment is geweest in de geschiedenis van het land. Hoop op vrede en de verwachting van een redelijke regeling met de Palestijnen leek te vervliegen. De Israëlische politiek maakte met de latere verkiezing van Benjamin Netanjahoe een fikse draai naar rechts en er werd door rechts Israël langzamerhand afgerekend met de ‘naïevelingen’ die meenden dat door de Oslo-akkoorden een betere toekomst mogelijk zou zijn.
Ik weet natuurlijk dat deze – zeer beperkte - historische analyse lang niet altijd de hele ontwikkeling in de jaren na de moord op Rabin dekt. Wel denk ik dat er een belangrijke waarheid vast te stellen is, namelijk dat in de loop der jaren na de moord een belangrijk deel van het Israëlisch electoraat afstand heeft genomen van Oslo. Een substantiële oorzaak daarvan was het feit dat de lippendienst aan Oslo van de Palestijnen, onder leiding van die merkwaardige Yasser Arafat, gepaard ging met jarenlange terreur, met name en vrijwel uitsluitend tegen Israëlische burgers. Over Palestijnse oorlogsmisdaden gesproken! De hoop op een echt Oslo-akkoord verdween, ook al omdat tot de dag van vandaag Amerikaanse bemiddeling, noch enige andere, tot werkelijk resultaat heeft geleid.
Waar staan wij dan nu, terugkijkend vanaf het droeve moment van de terreur van Yigal Amir?
Ik denk dat de kern van de belangrijke politieke verandering die wij in Israël hebben gezien, goeddeels is terug te voeren op een hernieuwde interpretatie van de zionistische droom. Ik bedoel daar dit mee: De akkoorden van Oslo kwamen er vanuit een ideologisch oogpunt op neer dat de zionistische droom van de stichting van de staat Israël op het hele gebied van Palestina werd opgegeven. Een droom mag een droom zijn, maar de politieke en ideologische werkelijkheid dwong de Israëlische politici en het electoraat deze droom op te geven en akkoord te gaan met een compromis met de Palestijnen, ervan uitgaande dat deze in wezen tot dezelfde conclusie waren gekomen. Dat geheel vormde de basis van de hoop op vrede!
Ik kijk dan nu naar de werkelijkheid van 2014, precies 19 jaar na de dood van Jitschak Rabin. Een belangrijk deel van de Israëlische politici verklaart zich tegen een politiek compromis met de Palestijnen. Het ‘verlangen’ naar het hele gebied van Palestina als vestigingsplaats van het Joodse volk, is levendiger dan ooit. De religieuze zionisten zijn op de Westbank een factor geworden van grote politieke betekenis, met alle gevolgen vandien. De minister-president van Israël heeft zich ontpopt als een karakterloze opportunist, die zelfs de grootste vrienden van Israël in de gordijnen jaagt. Het vertrouwen in de leiding van de staat Israël krimpt in de wereld zienderogen.
Jitschak Rabin is vermoord en hij wordt nog steeds met pijn in het hart gemist.
