Wat men ook moge uiten aan kritiek op Israël - ik uit die kritiek overigens regelmatig zelf - elke keer wanneer ik de (dit keer harde) landing van El Al in Tel Aviv meemaak en dus Israëlische grond onder de wielen weet, heb ik toch een gevoel van grote vreugde. Ik was afgelopen weekend heel kort in het land voor een vergadering van het uitvoerend bestuur van de prachtige Hebreeuwse Universiteit, waarvan ik met trots lid ben. Twee dagen lang was op de beschikbare ogenblikken de verkiezing voor de Knesset het gespreksthema. Hoop en spanning waren voelbaar, uiteraard afhankelijk van politieke voorkeur!
Ik dacht toch dat de algemene verwachting was dat Bibi zou verliezen en als premier van Israël zou verdwijnen van het politieke toneel. De opiniepeilers van Israël zijn op een vreselijke manier voor joker gezet. De dames en heren opiniepeilers kunnen toch beter een ander beroep kiezen. Bibi werd de grote overwinnaar en de opiniepeilers kleunden mis met een voorspelling van ongeveer 20 zetels voor Benjamin Netanjahoe en een werkelijk resultaat van 30 zetels. Oh, wispelturig Israëlisch volk!
Na terugkeer uit Jeruzalem had ik mij de dinsdag van de verkiezingen zeker heel anders voorgesteld. Ik heb zeer gehoopt op een afgang van Netanjahoe en zijn Likoed omdat ik het zogenaamde vredes- en sociaal-economisch beleid van de rechtse coalitie op zijn vriendelijkst gezegd niet zag zitten. De uitlating van Bibi, de avond voor de verkiezingen, dat er geen Palestijnse staat zou komen, bewijst alleen dat degenen die de man als een leugenaar beschouwen, gelijk hebben en dat de gesprekken met de Palestijnse Autoriteit al die tijd een farce zijn geweest. Ik zeg het met bitterheid: al die Palestijnse leiders die ons bij herhaling lieten weten dat Israël niet serieus en oprecht was tijdens de besprekingen, hoeven het bewijs daarvoor zelf niet meer te leveren. Daarnaast heeft het sociaal-economische beleid van de afgelopen jaren zonder twijfel geleid tot grotere maatschappelijke tegenstellingen, tot aanzienlijke armoede in de laagste sociale groeperingen, en prijkt het land in de index van de inkomensverhoudingen van de OESO mét de Verenigde Staten onderaan de lijst: het verschil tussen de hoogste en laagste inkomens is in de VS en Israël het grootst. Niet voor niets zegt men vaak dat Israël in de laatste 30 jaar sterk is veramerikaanst. In tal van opzichten!
Vraag is natuurlijk wat wij de komende weken en vooral daarna, wanneer een regering is gevormd, kunnen verwachten. Ook op dit punt is de mate waarin de politieke voorkeur die verwachtingen bepaalt, uiteraard beslissend. Ik kan niet nalaten te zeggen dat ik somber ben gestemd over de mijns inziens te verwachten ontwikkelingen. Isaac Herzog heeft het verloren, naar mijn mening omdat in een land waar de veiligheid terecht een zeer hoge prioriteit vormt, de persoonlijkheid van Herzog toch onvoldoende vertrouwen inboezemde. Een politiek leider in Israël dient uitgerust te zijn, hoe on-Europees dat ook moge lijken, met een zeker machismo. Netanjahoe is daarmee zeker voldoende uitgerust en de te verwachten politiek van een rechts kabinet zal daaraan niet ontkomen.
En dus zal een rechtse regering in navolging van Netanjahoe het masker afwerpen van het streven naar een tweestaten-oplossing met de Palestijnen. De Naftali Bennets van Israël hadden dat al lang gedaan en die ontwikkeling wordt alleen maar krachtiger. Een serieuze dialoog, voor zover nog aanwezig, lijkt mij een illusie en verdere confrontatie en polarisatie met de Palestijnen is geworden tot de enige optie. In dit verband is het van belang te zien hoe de Verenigde Arabische Partij zich zal opstellen. Verdere solidarisering met de Palestijnen en nog minder deelgenoot in de Israëlische samenleving.
In het buitenlands beleid denk ik niet dat aan de verhouding met de Amerikaanse regering veel vreugde te beleven zal zijn. De nieuwe Israëlische regering zal in het licht van de verhoudingen tussen Obama en Netanjahoe de tijd proberen uit te zitten tot de Republikeinen naast het Congres ook het Witte Huis zullen bezetten. Bibi hoopt niets liever dan dat de Republikeinen op scherpe wijze de handschoen oppakken tegen Iran.
Tot slot Europa dan. Netanjahoe heeft Europa al opgeven als beheerst door antisemieten en Moslims. De roep aan de Europese Joden om naar Israël te komen zal luid verkondigd worden en tegelijkertijd zullen tal van Europese regeringen zich afvragen wat er met de zachte hand nog te bereiken valt in de dialoog met Israël. Ik vrees die conclusie want ik ken het antwoord: niets.
De roep om een herijking van het beleid van Europa zal luid klinken en zonder twijfel komt er een soort van herijkte agenda. Prettiger zal het niet worden, maar ik geef toe: ook ik ken geen alternatief. Ik kan slecht tegen koud water onder de douche, maar ik stel ook vast dat de warme douche het niet meer doet.
