De dag waarop uw columnist schrijft voor Crescas begon verrassend goed, ondanks het feit dat op diezelfde dag een naar mijn smaak tamelijk onstabiele nieuwe regering in Israël aantreedt. De dag begon verrassend goed door het nieuws dat in Israël een mensenrechtenorganisatie is opgericht die als eerste doel heeft schendingen van rechten van Palestijnen te onderzoeken, maar die vervolgens een rechtse signatuur claimt. De organisatie heet Blue White Human Rights en staat nota bene onder leiding van een voormalige medewerker van Nethanyahu, die tot een jaar geleden voor hem werkte: Yoaz Henzel. De tijd zal het leren, maar in principe vind ik het een belangrijke ontwikkeling dat het belang van de mensenrechten niet alleen een links thema is. Positief nieuws dus!
Is de vorming van de nieuwe regering ook goed nieuws? Het hangt er maar helemaal vanaf vanuit welk gezichtspunt men dit bekijkt. Ontegenzeggelijk is het belangrijkste dat een land geregeerd wordt, ook al is het door een regering die men liever vervangen ziet door een andere. Voor de rest draait alles om smaken en politieke voorkeur.
Ik geloof niet dat ik ooit heb laten merken gecharmeerd te zijn van de heer Nethanyahu. Ik moet altijd weer denken aan die toespraak van de (religieuze) David Landau die na dertig jaar in Israël gevraagd werd of hij een teleurgesteld man was. ”Neen” zei hij, “ik ben niet teleurgesteld, maar ik voel mij bedrogen in mijn verwachtingen door Nethanyahu.” Ik begrijp die stemming en in dat licht is het lastig met een faire opinie te komen over wat er staat te gebeuren. Er zijn een paar opvallende punten. Daar is in de eerste plaats het feit dat de orthodoxe extremisten met hun gechicaneer en gemanipuleer buiten de boot zijn gezet. Wij gaan wellicht op weg naar een samenleving met een adequate scheiding van kerk en staat, maar nog veel belangrijker: een situatie waarin seculiere Israëli’s niet meer worden behandeld als tweederangs burgers. Een oplossing voor de dienstplicht van vrome jongens en meisjes zal een teken zijn, evenals de huwelijkswetgeving en het zogenaamde bekeren tot het jodendom. Ik hoop van harte dat de misselijk makende taferelen aan de Klaagmuur, van arrestaties van biddende, niet-orthodoxe vrouwen tot het verleden behoren. Dat was immers een grote schande!
Weinig heb ik nog gezien van een nieuwe economische en sociale politiek. Ik ben bang dat wij op dit uiterst gevoelige punt weinig hebben te verwachten, ondanks het feit dat voor diegenen die willen kijken en luisteren, Israël sociaal gezien een explosieve en onrechtvaardige samenleving is geworden. Ik schrijf het met pijn in het hart, want de stichters van het zionisme hadden andere dromen.
Een onzekere factor is zeker het feit dat een hele stoet leden van de Knesset zijn opwachting maakte zonder enige politieke ervaring, verenigd in twee partijen zonder politieke geschiedenis. Ik vrees dat het voor Nethanyahu niet al te moeilijk zal zijn de heren Lapid en Bennett in de diepe broekzak te steken. En dat op zichzelf is een voorbode van niet al te veel goeds.
Zeker, het vredesbeleid was tot mijn stomme verbazing geen prioriteit in de verkiezingscampagne. Van vrijwel geen partij! De regeringspartijen hebben allesbehalve een eenduidige opvatting over wat er op het vredesfront moet gebeuren. De gematigd religieuze partij van Naftali Bennett is een chauvinistische en nationalistische partij die niet voor de tweestaten oplossing is. Zo ook het nieuwe Likoed van Lieberman en Bibi. Er moet een wonder gebeuren willen deze partijen met overtuiging het pad opgaan van de gelijkberechtiging van de Palestijnen. Dat alles met een beleid van sluipende annexatie en internationale isolering. Ik word er somber en verdrietig van!
Moet het nieuwe elan dan komen van Barack Obama die volgende week Israël zal bezoeken? De eerste tekenen uit de VS wijzen niet in die richting. Nethanyahu zal er tevreden mee zijn zolang de machtige Joodse lobby (op de AIPAC-conferentie, veertien dagen geleden, waren 12.000 bezoekers) het Amerikaanse beleid in haar greep houdt. De wateren zijn voorlopig diep met weinig helder zicht. Meer kan ik er niet van maken!
