Een van de aardige zaken in het jodendom is dat, naast het Joodse Nieuwjaar, Rosj Hasjana, men ook met enige vreugde (of niet) het Nieuwjaar kan vieren van 1 januari. Het geeft je de gelegenheid om twee keer per jaar te overwegen wat goed en minder goed, zelfs slecht was. Avigdor Lieberman is de aanleiding om twee keer op hem en zijn opvattingen te reflecteren, hoewel de aanleidingen beide vlak voor het begin van het seculiere Nieuwjaar liggen. En bovendien ook volstrekt tegenstrijdig zijn!
Ik heb Lieberman altijd, en nog steeds, een tamelijk ongrijpbare figuur gevonden. De man is natuurlijk het product van de grote groep Russische Joden die de Sovjet-Unie verlaten hebben na een lange strijd, zich in Israël vestigden en daar ook als groep grote politieke invloed verwierven om de doodeenvoudige reden dat zeker in de eerste decennia van hun verblijf in Israël de Russische Joden zich als groep tamelijk solidair en coherent gedroegen, bijvoorbeeld in hun afkeer van alles wat linkse of socialistisch georiënteerde politiek was. In zekere zin heel begrijpelijk na de vreselijke ervaringen in de voormalige Sovjet-Unie. Avigdor Lieberman is ook één van de prominente voorbeelden van de betekenis van de Russische Joden in Israël, hetgeen natuurlijk blijkt uit zijn opvallende carrière in de Israëlische politiek die hem tenslotte de positie bracht van minister van Buitenlandse zaken. Ik heb daarbij overigens de indruk dat Lieberman als minister van Buitenlandse zaken in Israël een vrij marginale rol speelt, vooral omdat hij zich geheel identificeert met alles wat al zeer rechts was in het land en het er op lijkt dat zijn plek in de regering een soort van parkeerplaats is: u bent er wel, maar hoort er niet helemaal bij en houdt vooral de controle over grote groepen Russische Joden die nog altijd geneigd zijn in groten getale rechts te stemmen. Bibi Netanjahoe weet heel goed waar zijn supporters vertoeven.
Lieberman heeft heel wat gedoe gekend, hetzij door politieke dommigheden, hetzij door processen die tegen hem gevoerd werden of door gedonder in zijn naaste omgeving. Kern van al die regelmatig terugkerende rellen lijkt te zijn het feit dat Lieberman en zijn aanhang het niet al te nauw nemen met ethische en juridische omgangsvormen, die in een democratische staat juist wel heel precies genomen zouden moeten worden. In het algemeen heb ik het zeer onbevredigende gevoel dat strenge normen in politiek en zakenleven in Israël aan de verliezende hand zijn (in Europa trouwens ook!) De vraag is zelfs of in Israël corruptie niet een normaal onderdeel is geworden van de samenleving, en ik vrees dat het antwoord bevestigend is. Je schaamt je toch voor het welhaast eindeloze aantal politici dat op enigerlei wijze in de fout is gegaan. Het land staat tot mijn verdriet op de wereldranglijst van corrupte landen op plaats 36. Dat is fors hoog en geen reden tot vreugde en trots.
Een groot corruptieschandaal nadert nu de persoon van Lieberman, omdat ten minste de verdenking bestaat dat een fors aantal van zijn kameraden door een ingenieuze truc zichzelf fors bevoordeelden uit de overheidsruif. Dit alles onder de bezielende leiding van een onderminister uit de stal van Lieberman. Deze laatste kraait nu alarm omdat het de bedoeling van de Israëlische justitie zou zijn, zijn partij bij de aanstaande verkiezingen te beschadigen. Lieberman en zijn vrienden luiden het jaar uit op een wijze die niet naar meer smaakt!
De goede man heeft ook aardige verrassingen in petto, laten wij zeggen voor het al gepasseerde Rosj Hasjana. Het is een bekende truc om iets te zeggen dat vooral moet lekken naar de media, en dat te doen in een strikt besloten bijeenkomst. Lieberman kent deze eenvoudige truc natuurlijk en hield daarom een dag of tien geleden een zeer opvallende toespraak op een besloten bijeenkomst van veiligheidsdeskundigen aan de Universiteit van Tel Aviv. Wat blijkt? Hij is zo ongeveer op elk belangrijk punt van de buitenlandse politiek van Israël van het geloof afgevallen van de regering waar hij deel van uitmaakt, en ook van het geloof van zijn eigen nationalistische partij Israël Ons Huis.
Luistert mee: Israël moet integreren in het Midden-Oosten; Israël doet er verstandig aan een Palestijnse staat te aanvaarden en er in het eigen belang ook naar te streven; Israël kan vrede sluiten met de Arabische wereld op basis van de verklaring van de Arabische Unie van tien jaar gelden; Israël heeft met zijn huidige politieke koers een riskante politieke toekomst en de democratische staten van Europa en Amerika zullen zich van Israël afkeren.
Ik wens Lieberman oprecht geluk met deze (gemeende?) koerswijziging. Ik wens Israël er geluk mee.
Toch nog maar even de verkiezingen van 18 maart afwachten!
