Er zijn mensen, in de politiek ,de wetenschap, de criminaliteit, die iets meer hebben dan andere mensen. Iets bijzonders waardoor hun aantrekkingskracht voor anderen wel een element van hun karakter lijkt. Zo zijn er grote leiders als Nelson Mandela en David Ben Goerion, die over talenten bleken te beschikken die de geschiedenis konden beïnvloeden.
Nu hoeven de lieden waardoor iemand wordt gefascineerd helemaal niet van het niveau Mandela of Ben Goerion te zijn. Die hele specifieke aantrekkingskracht van allerlei personen hoeft ook helemaal niet van de grote betekenis zijn als bij hele grote en fameuze bewoners van deze planeet.
Zo is deze columnist al jaren gefascineerd door een Palestijnse leider die de afgelopen dagen in de Israëlische en Palestijnse pers grote aandacht kreeg. De New York Times was zo druk met deze man dat grote journalistieke fouten werden gemaakt bij de beschrijving van zijn betekenis. Men vergat bij deze beroemde krant in zijn biografie te vermelden dat hij tot vijf maal levenslang was veroordeeld en vierhonderd jaar had gekregen voor andere misdrijven. De vijf maal levenslang was zijn straf voor een aantal moorden op Israëli’s. Bargoeti zit nu al vijftien jaar in de gevangenis en dat zou dus best nog een tijdje kunnen duren. Of niet?
Het staat vast dat deze man in de ogen van een heel grote meerderheid Israëli’s een terrorist en crimineel is. Dat lijkt mij onbetwistbaar wanneer men van mening is dat zelfs in het geval dat een terrorist politieke motieven heeft voor zijn moorden op burgers, deze man toch een moordenaar is die in de gevangenis thuishoort. Daar staan tegenover degenen die menen dat Bargoeti en anderen moorden pleegden in het kader van een bevrijdingsstrijd, die dus als vredeshelden moeten worden gezien en niet in een gevangenis thuishoren. Hier staan twee opinies tegenover elkaar, waarbij het ‘waarheidsgehalte’ afhankelijk is van de politieke sympathie voor de terrorist of de vredesheld. Dat is de kern van een juridisch geschil dat alleen met politieke middelen kan worden opgelost.
Marwan Bargoeti, afgaande op foto’s, heeft ook iets magisch in zijn doen en laten. Elke keer dat ik foto’s of video’s van de man zie, bespeur ik toch een gezond uitziende man die aan energie niet tekort schijnt te komen. Hij zit al meer dan vijftien jaar vast in een Israëlische gevangenis en heeft al die tijd óók invloed kunnen uitoefenen op het politieke spel van de Palestijnen en zelfs op dat van de Israëli’s. Iedere keer betreedt deze man het toneel bij geruchten over nieuwe onderhandelingen tussen de strijd voerende partijen. Zo is dit ook het geval wanneer het gerucht opsteekt dat er presidentsverkiezingen komen in Palestina en dat Bargoeti een van de vooraanstaande kandidaten zou zijn om het Palestijnse volk te leiden. Op het oog inderdaad een vitale man, met een gezond uiterlijk, en zelfs in de gevangenis omringd door vele medestanders. Zonder twijfel is hij ook daar een geliefd leider die – zoals enkele dagen geleden – de leiding nam bij een grootscheepse staking van gevangenen in ‘zijn’ bajes. Kennelijk heeft hij niets aan gezag ingeboet!
In Israël lijkt de sympathie voor Bargoeti, zoals bij zoveel kwesties, sterk verdeeld tussen links en rechts – voor zover daarin een voorkeur is vast te stellen. Ter linkerzijde valt het vaak te bespeuren dat men sympathie heeft voor deze man, weliswaar een terrorist, die een kans kan bieden de vrede tot stand te brengen. Marwan Bargoeti als een machtige en vredelievende man. Ter rechterzijde is men veel meer geneigd de goede man als een terrorist te beschouwen die zijn verdere dagen maar in de gevangenis moet slijten, omdat moord een misdaad is waarvoor geen genade telt en omdat de belangen van ouders en verwanten van de omgekomen slachtoffers, wier verdriet zonder einde is, te allen tijde moeten voorgaan.
Ik weet niet wat het juiste antwoord is op het pijnlijke dilemma van gevangenis of vrijlating. Ik weet wel dat het moment van de vrijlating van Bargoeti op politieke gronden naderbij zou kunnen komen. Indien men Bargoeti vrij zou willen laten, dient de politieke prijs daarvoor hoog te zijn: Bargoeti als vredesduif, geen enkele conditie. Zonder twijfel is er ook een ingrijpend moreel vraagstuk: wie heeft het recht een man als Bargoeti dit recht toe te staan, een man met grote, niet te verzoenen moorden op zijn naam, en wie heeft het recht hier neen tegen te zeggen?
Het moment van deze keuze is nog niet zeer nabij, maar wie de verslagen van de afgelopen weken over de opstand van de gevangenen, over de deelnemers aan de Palestijnse presidentsverkiezingen en het rumoer tussen de verschillende Palestijnse belangen heeft gevolgd, weet dat het snel dichterbij kan komen.
