De belangstelling voor de ‘Palestijnse kwestie’ is de afgelopen jaren een stuk minder geworden. Niet omdat de Palestijnen dit zouden verdienen, maar vooral door het feit dat de ellende in de rest van het Midden-Oosten: Syrië, ISIS en Jemen – terecht – ook de aandacht van de wereld opeiste. Overigens zonder veel positief resultaat, gezien de honderdduizenden doden en enkele miljoenen verdrevenen en vluchtelingen. Het hart krimpt bij zo veel bruut geweld en verdriet!
De Palestijnen doen er alles aan om toch in de aandacht te blijven. Dat is hun goed recht en hun belang, omdat een voortdurend gebrek aan uitzicht op een oplossing voor het Palestijn-Israëlisch conflict, althans in mijn opvatting, voor niemand goed is. Het zou kunnen dat de voorstanders van de sluipende annexatie van de Westbank door Israël de voortgang van het conflict helemaal niet zo dramatisch vinden. Tenslotte is het ook het grijze gebied van geen oplossing dat de sluipende annexatie mogelijk maakt en is dat er ook de oorzaak van dat al te veel betrokkenen nu beweren dat de zogenoemde twee-statenoplossing achterhaald is. Dat perspectief, dat de twee-statenoplossing voorbij zou zijn, maakt deze columnist somber. Anderen zullen – ook met enige terughoudendheid – hun vreugde nauwelijks kunnen onderdrukken!
De beperktere belangstelling voor het Palestijnse vraagstuk kan geen argument zijn om niet tóch wat scherper te kijken naar de ontwikkelingen in de Palestijnse wereld. In het bijzonder geïnspireerd door de aankondiging van Hamas en Fatah dat zij de strijdbijl hebben begraven en sinds het ondertekenen van een overeenkomst enkele weken geleden in Caïro, nu als ‘vrienden’ door het leven gaan.
In principe bepaalt enerzijds het gevoel van hoop, van een positieve ontwikkeling, en anderzijds de cynische reactie van grote twijfel over de feitelijke mogelijkheden van het akkoord de wijze waarop je kan reageren op het akkoord van Caïro. Tot een aparte categorie behoort naar ik vrees de reactie van de regering in Jeruzalem. Deze wordt naar mijn mening bepaald door de strategische vraag of het akkoord de doelstelling van Jeruzalem dichterbij brengt. Die wordt bepaald door de vragen of uitbreiding van het aantal kolonisten moeilijker wordt, of dat de annexatie, in enigerlei vorm, dichterbij komt.
Voor wat betreft de Palestijnen zullen cynici en sceptici zeggen dat wij dit toneelstukje van verzoening al eerder hebben gezien en dat er geen reden is om te denken dat de verzoening nu wél zal beklijven. Deze zou nu dan niet moeten uitlopen op de gebruikelijke strijd, ook met wapens, om de hegemonie in met name Gaza. Daarbij komt een sterk argument tegen de kansen van verzoening, gelegen in het feit dat de politieke filosofieën van de grootste tegenstrevers radicaal verschillen. Hamas vertrouwt uitsluitend op macht en onderdrukking in haar streven de staat Israël te vernietigen. Fatah heeft zich onder leiding van president Abbas tenminste feitelijk neergelegd bij het bestaan van de staat Israël en hoewel geen echte democraten, vrees ik, houden zij de schijn op te geloven in vormen van democratische besluitvorming. Mooi is het niet, beter is het wel.
Daar komt natuurlijk ook bij het feit dat de bondgenoten van Hamas in de eerste plaats Hezbollah en Iran zijn. Ook zo’n fijn stelletje democraten! Zij zijn mede de bron van onderdrukking en terreur en de belangrijkste bondgenoten van Hamas bij het versterken van het wapen- en rakettenarsenaal. Een zinnig mens kan toch niet geloven dat de terroristen van Hamas, de onderdrukkers van de eigen bevolking in Gaza, zich nu hebben bekeerd tot een vreedzame oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict en afzien van de geweldsmiddelen in hun bezit, welke toch de belangrijkste wapens tegen het bestaan van de staat Israël waren… en zijn. Wij weten natuurlijk in welke mate Egypte belang heeft bij een zekere pacificering van Gaza en verandering van de machtsverhoudingen in de Gazastrook, geconfronteerd als ook Egypte wordt met de dreiging van terreur door de radicale islamisten. Is het in deze context denkbaar dat Hamas een vreedzame organisatie wordt? Ik heb er de grootste twijfels over!
Zitten er dan helemaal geen positieve aspecten aan de nieuwe vriendschap tussen Hamas en Fatah? De optimist zal argumenteren dat er zonder een verzoening tussen de Palestijnse vleugels Hamas en Fatah ook geen werkzame oplossing mogelijk is in de vorm van een twee-statenoplossing, ervan uitgaande dat beide partijen die oplossing nu eensgezind zullen nastreven onder druk van de Verenigde Staten en Egypte. Deze ontwikkeling is wellicht niet uitgesloten, maar wordt bemoeilijkt door enorme obstakels. Bibi Netanjahoe zal ongetwijfeld hebben geconcludeerd dat hij tijd heeft gewonnen voor zijn eigen politieke programma.
Hoe somber en terughoudend uw columnist ook moge zijn, zou ik tóch zeggen: geef de betrokken partijen het voordeel van veel twijfel. Slecht als de situatie is in een gebied van oorlog en geweld waarbij Palestina iets heeft van een oase van rust, slechter kan het niet worden. De Palestijnen zijn nu aan zet om vooruitgang waar te maken!
