Wanneer ik minister-president Netanjahoe typeer als een verschijnsel, moet ik zelf enigszins lachen om die typering. Bedoel ik het gebruik van het woord verschijnsel voor een zeer verantwoordelijke functie als minister-president nu positief of negatief, geen van beide of als uiting van verwondering en verbazing?
Het antwoord is, na enige overdenking, dat het gebruik van de typering verschijnsel in mijn geval voortkomt uit verwondering en verbazing. Of druk ik mij te vriendelijk uit voor een man die grote beloftes doet en er niets van waar maakt, of voor iemand die de zo belangrijke relatie van Israël met de Verenigde Staten naar een dieptepunt heeft geholpen door aan de leiband te lopen van miljardair en gokbaas Adelson?
Ik heb Bibi heel wat keren in het openbaar zien optreden, gelukkig meestal zonder lady Bibi, tegen wie ik aankijk met een huizenhoog vooroordeel van een verschrikkelijk sujet, zonder dat ik ooit een halve jota met haar mocht wisselen en die kennelijk zo dominant is dat de dominante Bibi haar haar gang laat gaan en zelfs haar verschrikkelijke reputatie tolereert.
Jaren geleden heb ik Bibi enkele keren ontmoet en wel met geruime tijd er tussen. De eerste keer werd in Jeruzalem een grote conferentie gehouden, in 1977, die in het teken stond van de strijd tegen het terrorisme. Bibi was de organisator en toen hoorde ik al dat zijn leven erg in de schaduw stond van zijn broer, kolonel in het leger, baas van de beroemdste Israëlische commando-eenheid en ook nog een begaafd wetenschapper en Talmoedkenner. Bibi was, zoals ik hem in die paar dagen leerde kennen, een aangename man met volledige inzet voor de doelen van de conferentie. Een aantal jaren later zag ik hem weer, in een gesprek in de Knesset. De man was een vervelende arrogante vent geworden, kennelijk omdat hij het in de tussentijd had geschopt tot staatssecretaris. Die tweede ontmoeting was oprecht een teleurstelling want de Bibi die ik had leren kennen, was zeker een prettig mens. Ik herinner mij overigens niet of hij toen al een van de leiders was van de Likoed met het daarbij passende ideologische liederenboek.
Wanneer ik probeer samen te vatten wat er daarna met de getalenteerde Bibi gebeurd is, dan komt het op het volgende neer: een grote reputatie als een begenadigd spreker, een leider van Likoed met niet per se de extreem-rechtse opvattingen, als minister van financiën de keiharde saneerder van de economie ten gunste van de zakentycoons en ten koste van de lagere en middenklasse, de draaikont wanneer het gaat over de vraag of er een tweestaten-oplossing moet komen en het voortdurend (op een uitzondering na!) saboteren van deze oplossing door de voortgaande bouw van nederzettingen en ten slotte, maar niet in de laatste plaats, de grote clash met de Amerikaanse president door op een achterbakse en ontoelaatbare wijze zich te mengen in de Amerikaanse politiek en dit te doen ten gunste van zijn eigen verkiezingscampagne. Resultaat van dit laatste is ook dat de Amerikaans-Joodse gemeenschap verdeeld en gefrustreerd is, terwijl er geen belangrijker bondgenoot van Israël is dan deze grote en loyale gemeenschap. Tel uit je winst!
Wanneer ik voor zover mogelijk de Israëlische publieke opinie en de media probeer te volgen, dan is de afkeer en verontwaardiging zeker niet zo groot als ik zou verwachten. In Europa zou een minister-president met zo'n geschiedenis waarschijnlijk geen populair man zijn geweest en heel waarschijnlijk ook niet meer de kandidaat-minister-president zijn geweest. Ook de talloze schandalen rond de huishouding van zijn ambtswoning lijken hem niet te deren, omdat de kans toch aanzienlijk is dat hij weer gekozen wordt. Ik begrijp dat niet helemaal, ook al omdat Israël op sociaal-economisch terrein verdeeld is geraakt en de bevolking in twee kampen tegenover elkaar staat. Terwijl Israël in tal van opzichten een macho-maatschappij is, is Bibi’s tegenstrever Isaac Herzog veel meer een bedachtzame intellectueel zonder een behoorlijk machismo. Dat doet overigens wel sympathiek aan!
Wanneer het waar is dat een belangrijk deel van het Israëlische electoraat veiligheid voorop stelt bij de bepaling van zijn stem, dan gaat de voorkeur uit naar het verschijnsel Bibi. Ik begrijp dat zelfs, maar ik word er niet vrolijk van!
