Deze columnist van de Crescas-nieuwsbrief is een groot bewonderaar van de Israëlische krant Haaretz. Ik ben een tikje verslaafd aan de Engelse uitgave, omdat de meeste Israëlische kranten vanwege de taal voor mij helaas niet toegankelijk zijn. De Jeruzalem Post is wel toegankelijk, omdat die een Engelse editie kent. Mijn probleem met de JP is dat de als boeiend bedoelde artikelen vrijwel nooit bondige en zakelijk geformuleerde stukken zijn; elk artikel heeft een lengte van, bij wijze van spreken, een klein boekje. Te lang en vaak moeilijk te doorgronden! Al te vaak heb ik niet het geduld de lange stukken te lezen, zoals ook geldt voor de bijlages van Nederlandse kranten in het weekeinde.
Ik moet dus oppassen dat de selectie van artikelen die ik lees, niet leidt tot een riskante vervorming van wat je denkt dat de werkelijkheid is. Dat risico is zeker reëel, want mijn belangstelling voor de linkse krant Haaretz is nadrukkelijk aanwezig. Nu probeert in Nederland een mij verder onbekende Likoed outlet het Nederlandse volk te wijzen op de vruchten van het Likoed-beleid en vooral ook aan te tonen dat Likoed voortdurend verkeerd wordt begrepen. Op een pittige manier controleert deze Likoed-club de Nederlandse media op hun voorlichting over Israël en regelmatig schiet de Likoed-aanhang raak. Laat zij daar vooral mee doorgaan!
Ik heb ook een paar kritische lezers die mij regelmatig wijzen op in hun ogen vanuit een rechts georiënteerde optiek genuanceerde artikelen, waarin vooral het beeld van Bibi Netanjahoe wordt bijgesteld. Dat is in mijn ogen niet gemakkelijk, maar waard om goed te volgen en te overwegen. Ik hoop zeer dat mijn goede bekende, de in Israël wonende Zvi Markuszover doorgaat mij lastig te vallen met andere opinies dan die doorgaans uit mijn pen komen.
Waarom deze inleiding, om wat te beweren? De aanleiding is eigenlijk een artikel dat (ja zeker!) in Haaretz verscheen van de hand van de mij onbekende dr. Doron Matza, medewerker van het Forum Regionaal Denken en een voormalig senior staflid van de Israëlische binnenlandse veiligheidsdienst. Dit soort diensten levert vaak intelligente geesten en Matza is een van hen. Het artikel dat hij schrijft, gaat over twee belangrijke zaken: waarom is Benjamin Netanjahoe zo’n succesvol politiek leider en waarom is de oppositie in Israël niet in staat een aantrekkelijk alternatief te bieden?
Op zijn minst deel ik met Matza zijn afkeer van de persoon Netanjahoe, die hij verwijt corrupt te zijn en een te groot ego te hebben. Daar kan men nog een paar zaken aan toevoegen. Toch beschouwt Matza Bibi als de grootste minister-president van Israël sinds Ben-Goerion, met wie hij hem ook vergelijkt. Dat is nogal wat en het ‘gerucht’ gaat dat Bibi er bij het lezen van de bijdrage van Matza met rode wangetjes bij zat.
Doron Matza schrijft Netanjahoe een politieke visie toe van een grootsheid die vergelijkbaar is met Ben-Goerion, omdat hij op dezelfde wijze een liberaal sociaal-economisch plan heeft getrokken als Ben-Goerion dat in zijn tijd deed met een sociaal-democratische zienswijze. Hij meent zelfs dat de strategische visie van Bibi op de veiligheid van de staat niet ver zou af staan van Ben-Goerion. Dat begrijp ik niet helemaal, tenzij wordt bedoeld dat het inderdaad om omvattende visies gaat die beogen de veiligheid van de staat in al haar aspecten te garanderen. Ik vermoed dat Matza daarmee ook doelt op de toekomst van de bezette gebieden, omdat het mij niet verbaasd zou hebben dat ook Ben-Goerion dacht in termen van het Groot-Israel, zoals ook zijn Mapai-partij pas heel laat, ten tijde van de Oslo-akkoorden, de gedachte van een Palestijnse staat heeft aanvaard.
Indien ik het goed begrijp zit de kracht en de kwaliteit van Netanjahoe in het feit dat hij zeker in verschillende posities een belangrijk architect was van een liberaal-kapitalistische samenleving, zoals wij geheel of ten dele in bijna alle naoorlogse staten van Europa en elders hebben leren kennen: grote economische groei, grote welvaart en grote inkomensverschillen met meestal een aanzienlijke onderklasse. Deze visie zou beter aansluiten bij de opvattingen van een meerderheid van de Israëlische bevolking, welke zoals in Europa een hoge ontwikkelingsgraad laat zien en zich niet of bijna niet meer thuis voelt in het collectieve gedachtegoed. Inderdaad, deze ontwikkeling is zichtbaar niet alleen in Israël maar evenzeer in tal van Europese landen, waar de betekenis van de sociaal-democratie, welke ook haar maatschappelijke bijdrage geweest is, in elk geval van ondergeschikt belang is geworden. Matza werkt het niet verder uit, maar stelt het niet tegen te spreken feit vast dat de links oppositie in Israël, zoals elders, wellicht nog weinig perspectief te bieden zou hebben.
Mijn afkeer van Bibi Netanjahoe heeft alles te maken met zijn catastrofale beleid van sluipende annexatie van de Westbank en de behandeling van de Palestijnen, hoe dom en kortzichtig die ook mogen zijn. Het is de moeite waard de reactie van president Abbas op het besluit van president Trump over Jeruzalem nog eens na te lezen! In elk geval schreef Doron Matza een artikel dat ik op mijn werktafel even apart heb gelegd.
