Het heeft natuurlijk iets clichématigs: het terug- en vooruitkijken bij het begin van het Joodse Nieuwjaar. Vorige jaren deden wij hetzelfde als dit jaar en nooit heb ik een keer terug gelezen wat ik het vorige jaar aan wijs- en domheden debiteerde. Ook dit keer laat ik het achterwege, om niet in de verleiding te komen een jaar over te slaan en om mijzelf niet de vraag te hoeven stellen of het in het nieuwe jaar nu echt zoveel verschilt van wat wij hoopten voor onze nabije toekomst.
Een ding weet ik wel zeker: mijn gemoed is minstens zo pessimistisch als vorig jaar, omdat het in dat deel van de wereld dat ons het meeste beroert, laten we zeggen op zijn mínst, een stuk beter kan. In de dagen van Rosj Hasjana is het natuurlijk het lot van Israël en dat van het Joodse volk dat ons het meeste raakt. Laten wij daarmee oppassen: ook wat er in de wereld om ons heen gebeurt, is van wezenlijke betekenis voor Israël en het Joodse volk. Al te veel nationalisme is immers kortzichtig en riskant!
Het meest dramatische, naar mijn mening, wat ons overkwam, was naast de rampen van humanitaire aard, de terugkeer van het nucleaire wapen op het internationaal-politieke front. Niet dat dit verschrikkelijke wapen verdwenen was, geenszins, maar men kan zeggen dat de afschrikkingskracht van het wapen tot een zekere stabiliteit heeft geleid in de wereld, ondanks het feit dat meer landen dan de traditionele grootmachten erover beschikten. De entree van Noord-Korea op het internationaal-politieke front heeft terecht de vraag doen rijzen of de nogal wereldvreemde politieke leiders van dit volstrekt afgesloten land bereid en in staat zouden zijn het nucleaire wapen te hanteren, niet alleen voor afschrikking, maar ook als actief te gebruiken middel om de internationale verhoudingen te beïnvloeden. Ook ondanks het feit dat de leider van Noord-Korea recent expliciet zei dat hij alleen streeft naar evenwicht in de nucleaire afschrikking. In Zuid-Korea en Japan is men wat dat betreft een stuk somberder en dat terwijl de uitlatingen van president Trump in de Verenigde Naties (“Wij zullen desnoods Noord-Korea met de grond gelijk maken”) waarschijnlijk geen matigend effect zullen hebben. Verstand en diplomatie, hoe ingewikkeld ook in dit geval, zijn bijna vergeten instrumenten geworden.
Is deze instabielere wereld in het voor- of nadeel van Israël? Dat is moeilijk te zeggen, maar het gedrag van Noord-Korea kan een oorzaak worden van verdere verspreiding van nucleaire middelen in de nabije wereld en zo een gevaar vormen voor Israël, zelfs als men aanneemt dat Israël ter afschrikking zelf over nucleaire middelen zou beschikken. Ik herinner mij (bedekte) uitspraken, bestemd voor Iran, die konden duiden op de bereidheid van Israël nucleaire middelen tegen Iran in te zetten, mochten de dreigementen van Teheran een serieuze vorm aannemen.
Over de oorlog in Syrië, van directe betekenis voor Jeruzalem, kan men nu wel zeggen dat deze uitloopt op een continuering van de macht van president Assad. Zij het dat strijdkrachten van Rusland, Iran en Hezbollah zich veel dichter dan ooit bij de Israëlische grenzen bevinden, met hoogstens de Russen – in principe – als een stabiliserende factor. Dat Israëls strategische positie is verzwakt, komt ook doordat de vorige president van de Verenigde Staten terug schrok voor een nieuwe, grootschalige interventie. Zo ziet men dat een wereldmacht zich non-interventie niet altijd kan veroorloven.
Zo zijn er meer ontwikkelingen die mogelijkerwijze negatief zijn voor Israël en het Joodse volk: sterker wordend antisemitisme, het gebrek aan vooruitgang in de verhoudingen met de Palestijnen, een verzwakt Europa en de tumultueuze ontwikkelingen in vrijwel de gehele Arabische wereld. Ik voeg daar aan toe: de ontwikkelingen in Israël zelf. Ik denk dan aan toenemende polarisatie, corruptie op aanzienlijke schaal, de strijd tussen orthodox en liberaal, die een oorzaak is van diepe frustratie bij talrijke Israëli’s, en naar men vreest de aantasting van de staat, gebaseerd als die was op traditionele democratische waarden.
Wat mij zeer verontrust, is het feit dat de interne vraagstukken van Israël leiden tot grote verdeeldheid binnen het Amerikaanse Jodendom over het te voeren beleid inzake Israël. Ik begrijp dat een groot deel van het belangrijke Amerikaanse Jodendom zich niet herkent in het nieuwe waardenpatroon van de staat Israël zoals belichaamd door Netanjahoe. Deze ontwikkeling is een groot gevaar voor Israël en de rest van het Jodendom in de wereld; het is derhalve zeer de moeite waard voor Europese Joden om daar goed over na te denken.
Ik wens alle lezers van de Crescas website een goed en zoet Nieuwjaar in de hoop dat ik volgend jaar betere berichten weet te melden.
