Alles is anders. Het is al vaak gezegd en het duurt nu intussen al meer dan een jaar maar toch. Soms raakt dat besef je opeens heel hard. Zoals bij de begrafenis van mijn vader, waarbij ik als knuffelkoningin niet eens de weinige vrienden en familie die wel mochten komen, kon knuffelen.
Andere momenten waarop ik het erg lastig vond, was tijdens het geven van lessen. Het onderwijs zag er de afgelopen maanden heel anders uit. De scholen waren deels dicht, rondleidingen werden afgezegd. Zelfs de privélessen voor de bar/bat mitswa konden niet meer normaal doorgaan.
Al enkele jaren begeleid ik leerlingen naar hun bar en bat mitswa. Mijn eerste leerling werd een paar weken geleden achttien, jullie kunnen je wel voorstellen dat ik me toen even heel oud voelde … In deze lessen, die ongeveer een jaar duren, worden leerlingen begeleid naar hun Joodse volwassenheid. Dit gaat deels over het kunnen lajenen en de berachot goed kunnen reciteren tijdens hun ‘optreden’ in sjoel. Belangrijker, wat mij betreft, is echter het proces van bewustwording.
In het jaar van de lessen hebben we gesprekken over wat het voor hun betekent, dat ‘Joods volwassen worden’. Betekent dat dat ze nu zelf mogen bepalen tot hoe laat ze mogen opblijven, of gaat het over iets heel anders? Als je niet weet of je in God gelooft, wat betekent het ‘Sjema’ opzeggen dan voor je? Een van de mooiste dingen die een leerling hierover zei, was dat ze God zag als een soort wolk waaruit armen kwamen die iedereen een extra steuntje in de rug gaven.
De gesprekken zijn erg persoonlijk, weinig is ‘goed’ of ‘fout’. Hoewel de basis natuurlijk uit de sidoer en TeNaCH komt, is het vooral een zoektocht naar hoe je het zelf kan invullen. Wat het voor joú betekent.
Een jaar geleden werden we aangemoedigd om de lessen vooral zoveel mogelijk online te doen. Weer iets wat anders moest. Een aantal van mijn leerlingen heb ik amper in het echt gezien, alleen via een computerscherm. Mijn angst was dat dit ten koste zou gaan van de persoonlijke gesprekken. Hoe kan je een band opbouwen met iemand als je die alleen kent via Zoom?
Gelukkig viel dit heel erg mee. De afgelopen maanden hebben een paar van mijn ‘Zoom-leerlingen’ hun bar en bat mitswa gevierd. In een bijna lege sjoel, maar met extra nesjomme. Van mijn laatste leerling kreeg ik na afloop een kaart waarop hij onder andere schreef “ Wat een geweldig avontuur was dit! Jij hebt mij echt laten zien wie ik ben als Jood.” Een van de grootste complimenten die ik heb gekregen. Ook via Zoom is er dus een band op te bouwen, misschien is deze tijd dus toch niet zo anders?
