Een paar dagen geleden was ik op bezoek bij een vriendinnetje van mij en haar vriend. Al snel waren wij druk in gesprek over mijn werk. Ik vertelde dat ik een paar weken eerder op een middelbare school een gastles over antisemitisme had gegeven. De school had dit aangevraagd omdat er een Joodse jongen in de klas zat die werd gepest met zijn jodendom. De vriend reageerde verbaasd: antisemitisme? Nu nog? Was het wel echt antisemitisme? Hij kende niemand die antisemitische gedachten heeft.
Zijn reactie was niet ongewoon en zeker niet slecht bedoeld. Voor mensen die niet Joods zijn komt het antisemitisme waar wij mee te maken hebben, niet bekend voor. Antisemitisme is toch iets van tijdens de oorlog? Net zoals ik niet doorheb hoe het is om van kleur te zijn. Alleen door de verhalen van vrienden van mij van kleur leer ik hoe erg het kan zijn. Of dat veel mannen niet herkennen hoe het is om als vrouw alleen ’s nachts over straat te lopen en te worden nageroepen.
Kijk, als er echt een groot incident is, schrikt de wereld even wakker. Of het nou de verkrachting en moord van een vrouw in Londen is, een aanslag bij een synagoge, of een man van kleur die wordt vermoord door de politie. Maar ‘kleine’ vormen van uitsluiting, seksisme en racisme zijn vaak alleen zichtbaar als je zelf deel uitmaakt van de groep. Die kleine dingen kunnen hard aankomen bij mensen, zeker omdat het kan leiden tot grotere gevallen.
Als iemand een opmerking maakt dat “alle Joden toch rijk zijn” of “de Joden toch de baas zijn in de wereld” is die grap zelf niet altijd bedoeld als antisemitisch. Deze vooroordelen hebben echter wel mede geleid tot gewelddadige antisemitische incidenten.
Dat mensen het niet snappen, is te begrijpen. Hoe kan je dat ook begrijpen als je het niet meemaakt? Volgens mij is de enige oplossing om meer naar elkaar te luisteren. Deel je ervaringen, vraag iemand naar zijn of haar ervaring. Waarom reageert iemand zo heftig als je een opmerking maakt over bijvoorbeeld Zwarte Piet of over rijke Joden? Probeer hierbij niet teveel te oordelen maar vraag door. Het gaat er niet om dat je het met elkaar eens bent, maar wel dat je begrijpt hoe het voor diegene is. Probeer het eens uit met je collega’s zodra je weer naar je werk mag ;).
Met de vriend van mijn vriendinnetje heb ik dan ook afgesproken dat hij een keer komt meelopen. Als ik over straat loop met een Davidsster. Wat voor reacties krijg je dan? Zo kan hij even in mijn beleving stappen.
