Afgelopen week gebeurde er veel op Joods gebied. Het nieuwe boek van Chaja Polak werd gepresenteerd, De man die geen hekel had aan Joden, een felle reactie op het boek Oorlogsouders van Isabel van Boetzelaer. Ik heb het nog niet kunnen lezen, maar achterin staan allerlei voorbeelden van verhullend en vergoelijkend taalgebruik in het boek van Van Boetzelaer. Het excuus van haar vader? “Befehl ist Befehl.” Dat schrijft zij dus zonder commentaar in 2018!
Chaja Polak was op de presentatie strijdbaar, het boek moest geschreven worden “ uit noodzaak”, zoals ze in mijn exemplaar schreef. Strijdbaar tegen de onkunde, de onwetendheid en het niet wíllen weten, het verzwijgen en verdraaien en de oprukkende nivellering van goed en kwaad. “Allen een beetje dader, allen een beetje slachtoffer”, zoals ze in het interview met Jannetje Koelewijn in NRC zei. Koelewijn had spijt van het grote interview met Van Boetzelaer, waarin ze klakkeloos háár verhaal had geloofd. Net als Ad van Liempt, die eveneens, al is het aarzelend, afstand heeft genomen, na het boek eerder zeer te hebben aangeprezen. Maar hij wil er nu niets meer mee te maken hebben en reageert niet op vragen om commentaar. “Vrij laf”, aldus Chaja.
Maar wat te doen? Want zo lang stilstaan bij een verwerpelijk boek maakt treurig en somber. Chaja roept op tot kritisch blijven en je stem laten horen als er weer iemand de fout ingaat, zoals de NOS over Soros met zijn ‘tentakels’. En vooral de jeugd vertellen hoe het echt was, met voorlichting op scholen.
Bij de presentatie kwamen vragen waarom Oorlogsouders niet uit de handel was genomen, terwijl dat wel meteen gebeurde met een boek met een nepspeech van Balkenende, wat toch veel onschuldiger is dan de leugens van Van Boetzelaer. Haar uitgever Just Publishers reageerde onbeschoft op kritiek, zei Chaja, en laadt zo de verdenking op zich dat de uitgeverij wil scoren met boeken over de oorlog, waar of niet waar, zonder kennis van zaken.
Maarten van Voorst, die had geholpen met het archiefonderzoek, kreeg het eerste exemplaar aangeboden door Chaja. Hij memoreerde Evelien Gans z.l. als dé strijder tegen de nivellering en riep op haar strijd tegen de onverschilligheid voort te zetten.
Op twitter werd alweer gereageerd: Chaja Polak gebruikt de oorlog om geld te verdienen. De aanwezigen op de presentatie zwegen geschokt. Ook daar is actie nodig om te zorgen dat Facebook en Google strenger optreden tegen het gif van racisme en antisemitisme. Het zal niet verdwijnen, maar door de anonimiteit is het veel te gemakkelijk om te verspreiden.
Afgelopen vrijdag was er ook een sjabbatdienst in een overvolle LJG in Amsterdam om de slachtoffers in Pittsburgh te herdenken. Een indrukwekkende dienst, waar na afloop onder anderen werd gesproken door Dana, die uit Pittsburgh komt en de Tree of Life sjoel heel goed kent, omdat zij er met haar ouders en grootouders kwam. Die waren er warm ontvangen toen ze in de jaren vijftig naar de VS kwamen. Ze vertelde over de slachtoffers die ze goed had gekend. Zo kregen zij een gezicht en een levensverhaal en kwamen ze dichtbij. Het voelde haast of ze misjpoge waren. Wij zaten in een sjoel bewaakt door gewapende ME'ers en vinden dat al jaren ‘gewoon’. Nu hebben ook de Amerikaanse Joden hun illusie van veiligheid moeten opgeven. Wat is het alternatief? Allemaal naar Israël? Ik voel het dilemma dat onze vooroorlogse familie ook had, maar ben te zeer gehecht aan Nederland om in Israël te kunnen aarden. Laten we hopen dat het niet nodig is.
