Dit onschuldige woord heeft na de Tweede Wereldoorlog een zeer negatieve betekenis gekregen. De collaborateurs uit die periode, die een ruim scala innemen tussen zaken doen met de nazi-bezetter, 'Moffenmeiden', en actieve medewerking met hun onvoorstelbare wandaden – van werkzaamheden van de politie tot vrijwillig dienst nemen in de Waffen-SS.
Deze mensen hebben ook kinderen gekregen. Die 'tweede generatie' heeft het na de bevrijding van Nederland niet makkelijk gehad, voor zover het oorlogsverleden van de ouders buiten de enge familiekring bekend was. Kinderen werden gemeden, mochten niet komen spelen en werden niet op verjaarspartijtjes uitgenodigd. Het oorlogsverleden moest zorgvuldig geheim worden gehouden, indien mogelijk.
Onze koningin Wilhelmina had zich er nog in Londen over uitgelaten dat voor deze collaborateurs en hun kinderen geen plaats was in de hernieuwde samenleving van Nederland. Een nogal hard oordeel, vooral als de kinderen het benul hadden om de daden van hun 'foute' ouders af te keuren. Men mag de zonden van de ouders niet verhalen op de kinderen. Zeker niet van die nakomelingen die zich distantieerden van de funeste ouderlijke ideologie.
Er bestaat een vereniging van die tweede generatie, die de naam draagt Stichting Werkgroep Herkenning. Zij bieden elkaar al veertig jaar steun bij de afwijzing die ze geleden hebben van de 'neutrale' bevolking. Er is ook al wat geschreven door die tweede generatie, vaak met een zekere verdoezeling van de feiten, het witwassen van wandaden. Daarnaast een enkele met rake stellingname tegen de verkeerde keuzes die gemaakt zijn door de foute ouders.
Er moesten in die tijd keuzes worden gemaakt die ver uit gaan boven ons dagelijks leventje. Uit mijn eigen ervaring herinner ik me maar al te goed de twee Amsterdamse politiemannen in hun zwarte uniformen en hun glimmend gepoetste laarzen die ons om vijf uur 's ochtends van huis ophaalden om naar de kampen te worden gedeporteerd. Geen Duitser in de buurt.
Daartegenover staan dan mijn schoonouders, Rechtvaardigen onder de Volkeren, die een bewonderenswaardige andere keuze hebben gemaakt. Niet iedereen is zo gebouwd.
Prinses Beatrix woonde dezer dagen de viering bij van het lustrum van die vereniging van nakomelingen. Wel een aardig gebaar misschien, maar ik weet niet wat ik er van denken moet. Iets te veel van het goede, vooral omdat ze ook om de tafel zat met de foute eerste generatie-leden. Onze prinses moet bij de volgende feestelijkheid wat beter opletten.
