Het is twintig jaar geleden dat we op ditzelfde plein stonden bij een enorme vredes- en solidariteitsdemonstratie. Jitschak Rabin voerde daarbij het woord. Wat hij ons toen gaf, was hoop. Hoop op een oplossing van het conflict, hoop op vrede. Ons, het talrijke Israëlische publiek ter plaatse en via de televisie, en waarschijnlijk ook aan veel Palestijnen die dit alles op afstand volgden. Hoe dit is afgelopen weten we allemaal. Die demonstratie was zo groot dat het publiek de verschrikkelijke moord helemaal niet merkte. Die drie schoten gingen verloren in het gedruis. We hoorden de onheilstijding pas op weg naar huis, eerst met ongeloof, daarna met verbijstering en droefenis. Wie zich die avond herinnert, en dat is elke volwassene, kan die schok het best vergelijken met de moord op Kennedy, waar ook niemand zal vergeten hoe dat bericht hem trof.
De moordenaar van Rabin is geslaagd in zijn opzet. Die hoop van destijds is met kracht onderdrukt door alle volgende leiders van Israël, ieder op zijn eigen onnavolgbare manier. Dat komt juist nu tot uiting in deze nieuwe golf van wanhoop en frustratie bij de Palestijnse jongeren, met aanvallen met messen op soldaten en burgers. Niet dat ik denk dat ze daarmee de juiste weg gekozen hebben, maar veel keuze hebben ze ook niet.
Dus daar stonden we nu weer, met ons tienduizenden, volgens officiële schattingen meer dan veertigduizend. In elk geval waren we dicht op elkaar gepakt en leek het een enorme mensenmassa. Het was trouwens prachtig weer, en de regens waren even opgehouden voor dit evenement. Deze herdenkingsbijeenkomst was groots opgezet, in aanwezigheid van de familie Rabin, president Ruby Rivlin en president Bill Clinton, die speciaal voor de gelegenheid was overgekomen. We hoorden waarschuwende woorden om de democratie te beschermen en een opwekkende aanmoediging om de vrede te prefereren boven de oorlog, omlijst door muzikale intermezzi. Rivlin is duidelijk een van de betere Likoedniks, hij weet ook hier de juiste toon te treffen. Bill Clinton zegt het altijd mooi. De gesproken teksten werden bijna simultaan op grote schermen in het Ivriet geprojecteerd.
Het had iets ontroerends om daar weer te staan, ingepakt tussen mensen die toch iets meer willen dan nóg enkele generaties van oorlog. Even heeft de tijd stilgestaan.
