Afgelopen zaterdag was ik weer met mijn dokters op stap. Voor al die nieuwe lezers die dit deel van mijn activiteiten niet kennen, vertel ik even kort hoe dat er uit ziet. Ons werk valt onder de activiteiten van Physicians for Human Rights (PHR), een organisatie die 25 jaar geleden werd opgericht. Elke zaterdag vertrekt een ploeg artsen-vrijwilligers, Israëlische Joden en Arabieren, met verplegend personeel, apothekers, tolken en para-medische behandelaars naar een dorp of stad op de Westelijke Jordaanoever.
We verzamelen om negen uur 's ochtends bij het benzinestation van Taibe. Wij reizen van daar in minibusjes naar onze bestemming, met enkele kisten medicijnen, die gratis worden uitgedeeld aan de Palestijnen. Deze laatste zitten nu weer midden in een problematische periode met hun eigen medische verzorging. Honderden patiënten, mannen strikt gescheiden van de vrouwen en de kinderen, staan en zitten op ons te wachten op de speelplaats van de lokale school. Wij worden hartelijk ontvangen, vriendelijk toegesproken door de burgemeester onder het genot van een klein kopje koffie. Wij krijgen te horen hoe moeilijk het leven is onder de bezetting, de pesterijen van de settlers en de schade die de bevolking daardoor lijdt. Daarna spreekt nog een andere hoogwaardigheidsbekleder, en wij geven een bemoedigend antwoord van steun, solidariteit en de wens tot vrede. Daarna worden we verdeeld over de klaslokalen en begint het echte werk. Soms krijgen we nog een kopje koffie gedurende de ochtend. Na gedane arbeid is een gezamenlijke maaltijd bijna obligaat bij de Arabische gastvrijheid. We zijn blij voor donker thuis te zijn als de doorgang bij de controleposten vlot verloopt.
Dit is het normale patroon. Maar ons leven is nooit eentonig. Ditmaal wachtte ons een verrassing: bij de ingang van het aardige dorpje Adzja in de buurt van Jenin werden wij opgewacht door een contingent politiemannen van de Palestijnse Autoriteit, in volle wapenrusting. En ook de geheime dienst van de PA was aanwezig met ongemerkte auto's. Wij zijn meestal onbeschermd bij dit humanitair-medische werk en op onze vragen waarom al dit wapengekletter nodig was, kregen we zeer ontwijkende antwoorden, wat onze gemoedsstemming niet verbeterde. Persoonlijk voel ik me altijd veilig aan de Palestijnse kant van de Groene Lijn, en ik doe dit werk al ruim tien jaar zonder me ooit bedreigd te voelen.
Al bij ons vertrek in de ochtend hoorde ik van een van mijn collega's dat een maand tevoren een heel bedenkelijk incident had plaatsgevonden in het vluchtelingenkamp van Jenin. Het bleek dat dit geval juist niets te maken had met het bestaande Palestijns-Israëlische geschil. Bij het wachten op hun beurt naast de kamer van een van onze artsen was er een woordenwisseling uitgebroken tussen twee wachtenden. Eén had een pistool getrokken, en er was gelukkig net niet geschoten. De lokale politie was gewaarschuwd, ontruimde meteen de school en de artsen en verdere medewerkers van PHR kregen opdracht snel te vertrekken. Je zult je misschien verbazen over deze gang van zaken, maar dan kennen jullie de Arabische mentaliteit niet. De bedreigde man zon op wraak en had zijn chamoela (uitgebreide familie) gebeld om de schandvlek op zijn eer uit te komen wissen. Vooral in de vluchtelingenkampen bevinden zich heel wat wapens en het was ongetwijfeld beter en gezonder dat wij bij het uitvechten van deze familievetes niet tegenwoordig zouden zijn.
Na veel wroeten kregen we dit verhaal te horen van de aanwezige militairen. Zij willen terecht geen gedonder met onze humanitaire acties, die in grote lijnen altijd buitengewoon gewaardeerd worden. Het zou wel een bijzonder slechte indruk in de wereldpers maken als er met ons iets gebeurt. Dit was de reden van het zware escorte dat gedurende de hele werkdag op het schoolterrein aanwezig bleef. En het zal nu zo ook wel verder gaan. Eigenlijk jammer.
Het werk zelf is bijna altijd interessant. Veel tijd gaat er verloren met tolken en vertalen, en het is niet altijd even duidelijk waarom en wat er eigenlijk op het lokale niveau besloten is. Patiënten hebben meestal geen medische documentatie of hun dagelijkse medicijnen bij zich. Ziektegeschiedenissen zijn er al helemaal niet want patiënten komen niet zelden van verre om nog eens een mening te horen van een Israëlische dokter. Dat uitpluizen van de feiten neemt tijd. Ik heb altijd een voldaan gevoel van een welbestede dag.
