Wij zijn een wonderlijk soort immigranten in Israël. Misschien anders dan in andere immigratielanden, waar mensen heen trekken om hun economische toestand te verbeteren, of om eventuele komende oorlogen te ontvluchten, kun je die redenen moeilijk voor de ‘alija’ (de opgang naar Zion) aanvoeren. Hier is een zekere ideologische basis voor het emigratiebesluit onontbeerlijk. Het kan de godsdienst zijn, of zionistische ideologie, of het ontlopen van antisemitisme, of een mengsel van alles door elkaar. En als dat geheel ontbreekt, dan blijft Amerika of Australië toch waarschijnlijk een betere keus.
Als we kersvers in het beloofde land aangekomen zijn, dan staan er verschillende routes voor ons open. De jongere immigranten wilden zich vaak assimileren aan hun omgeving. Eén van de wegen tot integratie was het huwen van een originele Israëlische partner; dat is goed voor de taal, en dat schept de beste voorwaarden voor de Israëlisatie van de immigrant. Wie wat ouder was, en misschien jammer genoeg al getrouwd ten tijde van zijn alija, moest het anders doen, en zijn assimilatie aan de omgeving zou waarschijnlijk minder perfect verlopen.
Een niet gering deel van de (ex)-Nederlandse kolonie kwam hier toch op wat latere leeftijd. Je haalt ze er vrij makkelijk uit, met een zeer herkenbaar accent in het Ivriet, en ook een zekere Hollandse houding in de dagelijkse omgang. Voor velen, zoals ikzelf, die geen enkele illusie over integratie hadden, en ook niet de wens om 'een echte Israëli' te worden, blijf je hier de Hollander, en op bezoek in Nederland heb je toch kennelijk net weer zoveel Levantijnse eigenschappen opgedaan dat je niet meer helemaal in het Nederlandse bestel kunt aarden of past. Zoals een oude vriend eens tegen me zei: "We are all displaced persons."
In Israël hebben wij ook een Nederlandse immigrantenvereniging, die ik voor het gemak IOH zal noemen (= Ingekomen Oudere Hollanders). De aantallen van de Nederlandse immigranten alhier worden wisselend opgegeven, naar gelang er andere criteria worden gehanteerd. Er waren destijds allerlei goede redenen om die getallen zo ruim mogelijk op te geven (u kunt hier na de pauze gerichte vragen over stellen). Kinderen van Nederlandse ouders, en zelfs kleinkinderen, kunnen een Nederlands paspoort krijgen, zelfs als ze geen woord Nederlands spreken, en hier wordt gretig gebruik van gemaakt. Je kunt nooit weten waar het goed voor is. Zijn alleen die Nederlanders in Israël die hun Nederlandse paspoort behielden meegeteld – en mogen personen die het inruilden voor een Israëlische pas eigenlijk niet meer mee doen? Of telt iedereen mee die ooit in Nederland woonde en behoorlijk Nederlands sprak? Dat slijt ook, soms na vele jaren. Het is allemaal niet heel duidelijk, maar het lijkt me redelijk te veronderstellen dat, hoe jonger de leeftijd van de alija, hoe beter de integratie, en hoe geringer de belangstelling voor een immigrantenvereniging is. Met uitzondering natuurlijk van bonussen zoals goedkope leningen en psychologische begeleiding voor 'de tweede generatie'.
Het aantal ex-Nederlanders dat het lidmaatschap van de IOH ambieert, slijt jaarlijks door natuurlijk verval. Wij kunnen dus veilig aannemen dat zo'n immigrantenvereniging uiteindelijk een steeds kwijnender bestaan zal gaan leiden. De ouwetjes sterven langzaam uit, en de jongeren blijven liever thuis bij de televisie. Toch is er nu nog wel leven in de brouwerij. De IOH staat voor de verkiezing van een nieuwe voorzitter; na zeven jaar die functie vervuld te hebben, treedt de huidige af, en er gaan stemmen op om de IOH te verjongen. Na het voorgaande zult u begrijpen dat dat een moeilijke opdracht gaat worden. Die jongeren die nu het heft in handen willen nemen, zijn zo omstreeks de zestig. De nog jongeren, onze kinderen, hebben geen belangstelling voor de Nederlandse gezelligheid.
Toch begint het aardig woelig te worden bij de verkiezingen, met één kandidaat van de IOH zelf, en een tegenkandidaat die niet uit de gelederen van de IOH voort is gekomen. Het is duidelijk dat in een slinkende gemeenschap allerlei diensten niet gehandhaafd kunnen blijven, en er zal gestroomlijnd en samengesmolten moeten worden, want ook de Maror-pot blijft niet tot in de eeuwigheid aanwezig. Al die baantjes opeens weg?! Dat gaat pijn doen, als het überhaupt wil lukken.
Het kan nog best interessant worden, en we houden u op hoogte.
