Na de successen van de verschillende Arabische lentes, die we van nabij hebben mogen meemaken, kon ook Israël niet achter blijven. En zo zagen we hier drie jaar geleden een sociale oprisping. Die had vooral te maken met de dure cottage cheese en de onbetaalbare woningen. Waarom wilde die Israëlische lente maar niet van de grond komen? Juist, de ideologische basis ontbrak. We hadden veel beter moeten opletten op de voorbeelden van de Arabische landen. Die wilden de maatschappij omver gooien, met of zonder de godsdienstige maffia. Dit laatste element moet iemand me nog eens precies uitleggen. Eén ding is duidelijk: een oppervlakkige prijzenoorlog zonder diepe ideologische basis kan niets worden. En zo is het ook gegaan: de cottage cheese is weer duurder, de huizenprijzen blijven stijgen, en alle beloften bleken politieke en propagandistische leugens. Voor echte revolutie moet je willen sterven, bloed moet vloeien, liefst van de politie, maar ook van onze eigen potentiële martelaren. Er ontbrak ons iets.
Nu lijkt het of we ons lesje geleerd hebben. Eindelijk! Er zijn veelbelovende tekenen aan de wand. Ideologische momenten, hoewel mede getint door economische elementen. En gericht tegen het rabbinale monopolie, een kolos die niet onder doet voor het Vaticaan. Als eerste wil ik dan noemen de beweging om het zo belangrijke kasjroet uit de handen van de rabbinale machers te halen en terug te geven aan welmenende vrome personen die ook precies weten hoe het hoort. Dat weet trouwens elke welopgeleide orthodoxe huisvrouw. Daar hoef je geen duizenden sjekels per maand voor te betalen aan een uitvreter. Dit initiatief kwam nog niet helemaal van de grond want de kosjer-verklaring, het hechsjer, is een beschermde instelling, dus de concurrerende firma mag niet zo'n verklaring op geschept papier afgeven, waar duidelijk leesbaar ‘kosjer’ op staat. Hij moet schrijven dat de Joodse spijswetten trouw worden nagekomen, maar hij mag het beslissende woord niet vermelden.
Nu is er een tweede revolutionaire beweging in de maak. Het rabbinaat heeft het alleenvertoningsrecht in Israël van conversies ofwel 'uitkomen'. Het rabbinaat is geen moderne instelling die meegaat met de tijd, eerder het tegendeel. Vooral de Russische immigranten, die best Joden willen worden voor het goede doel en bereid zijn daar hun voorhuid voor op te geven, moeten volgens deze oude en wijze mannen aan allerlei archaïsche eisen voldoen; en daar zijn ze vaak niet van ganser harte toe bereid. Zo kunnen er geen zaken gedaan worden met het starre rabbinaat. Veel van die Russen liggen er dus uit, kunnen niet regulier trouwen. Je kunt je natuurlijk medisch laten besnijden, maar daar trapt niemand in, ha ha.
Nu is er eindelijk opstand in Judaica, Er is een onafhankelijk lichaam opgestaan dat conversies gaat doen volgens Halacha Light. Wel Godbewaar volgens de Halacha, maar zonder allerlei bezwarende en irrelevante toevoegingen die de ene geleerde de andere geloofsbroeder in de loop der jaren heeft opgedrongen. Zo kunnen de Russen eindelijk officieel hun voorhuid inleveren op kosten van de staat, en voor de wet trouwen (tenzij ze in al die jaren zo gedesillusioneerd werden dat ze besloten Moslim te worden en naar de kadi stappen - trouwens een veel eenvoudiger procedure). U weet natuurlijk dat in het moderne Israël 'de wet' de sjoel is. Wij hebben nog steeds geen burgerlijk huwelijk.
Dit is dus het begin van onze orthodox-Joodse lente. Let wel, het is nog geen volksbeweging, de activisten komen voort uit een tweede laag van orthodoxe vaklieden en personen die net niet hoog genoeg zitten om uit de geïnstitutionaliseerde ruif mee te mogen eten. Dus verwacht geen straatgevechten. Maar interessant blijft het. Vol verwachting klopt ons hart, en maar zien wat daar van terecht komt. Voor uw juiste meningsvorming moet ik wel verklappen dat de orthodoxe partijen stevig in de coalitie zitten en dat de huidige regering verwacht wordt naar hun zwarte pijpen te dansen. Gematigd pessimisme is hier op zijn plaats.
