De uitreiking van de Yeshayahu Leibovitz Prijs is een belangrijk evenement in de gemeenschap van werkers voor vrede met de Palestijnen. Zij vond plaats op 2 april in het Tsavta-theater in Tel Aviv. Dit jaar viel de prijs ten deel aan dr. Roechama Marton, oprichter en erevoorzitter van Physicians for Human Rights (PHR) en David Reeb, geëngageerd kunstenaar tegen de bezetting.
Yeshayahu Leibovitz zag al vroeg in, na de eerste uitingen van vreugde over de Israëlische overwinning in de oorlog van 1967, dat de ontstane situatie van overheersen van een ander volk mogelijk onvoorziene en ernstige gevolgen zou kunnen hebben. Hij waarschuwde in een vroeg stadium, als een oud-testamentische onheilsprofeet: "Als de huidige situatie zo door gaat, komt er hooliganisatie, of mogelijk moeten we zeggen nazificatie, van het volk en de gemeenschap in Israël." En hoezeer is deze profetie waarheid geworden!
De organisatie Jesj G'voel, die zich op allerlei manieren inzet tegen de bezetting, heeft de Leibovitz-prijs ingesteld en reikt die uit aan mensen die hun levenswerk in dienst stellen van het streven om een einde te maken aan de bezetting met al haar excessen. Een lange reeks van verdienstelijke personen ging vooraf aan de twee verkozen prijswinnaars van nu.
De prijsuitreiking aan dr. Marton werd ingeleid en uitvoerig besproken door de advocate Lea Tsemel, geen onbekende op dit gebied, die vele Palestijnen heeft verdedigd voor de ridicule militaire gerechtshoven, die Israël speciaal heeft opgezet om Palestijnen in de bezette gebieden te berechten. Dat dit een aanfluiting is voor 'recht' is geen geheim. Tsemel schilderde het werk van dr. Marton met enthousiasme, en vermeldde de duidelijke internationale erkenning die dr. Marton door de jaren heen heeft ontvangen.
Daarna volgde een dankwoord van dr. Marton. Zij is een strijdvaardige vrouw, die ruim dertig jaar geleden PHR oprichtte, waar de nadruk lag op het element van mensenrechten, en minder op het humanitaire aspect van ons werk. Dit politieke aspect en het sterke accent daarop, is haar niet altijd in dank afgenomen, ook niet binnen PHR, waar het niet zelden tot spanningen heeft geleid. Dat heeft nooit de voortgang van het 'veldwerk' geschaad, dat zich afspeelt in de bezette gebieden, de Gazastrook, in gratis medische hulp aan vreemdelingen met onduidelijke status, en in gevangenissen.
Dr. Marton blijft vechten voor haar meningen, waar mensenrechten hoog in haar banier staan, en het was ook een uiting van bewondering voor deze bijzondere vrouw dat we bij deze plechtigheid aanwezig waren.
De tweede ontvanger van de prijs was David Reeb, een schilder die zich specialiseert in uitingen van onrecht en onmenselijkheid in de steeds voortdurende bezetting. David Reeb is welbekend geworden met zijn werk en zijn meningen. Hij werd ingeleid door Miki Kretsman, een fotograaf met zeer parallelle belangstellingen, die veel met David heeft samengewerkt. Het zal duidelijk zijn dat het werk van beide kunstenaars door de autoriteiten niet met instemming werd bekeken, en dat het vaak vechten tegen de bierkaai was.
David Reeb sprak ook zijn erkentelijkheid uit voor het toekennen van deze prijs, en hij geeft niet gauw op. Een aardig element in zijn verhaal, over schilderijen, en later video's, was dat vrienden en collega's hem opriepen de werkelijkheid iets naar zijn hand te zetten om meer indruk te maken. Hij wijst dat totaal af – wat hij ziet, schildert, filmt, is de werkelijkheid, en die hoeft niet, mag niet!, worden verfraaid.
Aan het eind van de avond bleek dat er juist een kleine delegatie van artsen uit Gaza in de zaal was gearriveerd als gasten van PHR. Onder luid applaus werden deze bijzondere gasten opgeroepen om vanaf het podium enkele woorden te spreken. Dit is een buitengewone gebeurtenis, want het contact met Gaza is altijd nogal moeizaam vanwege de beperkingen die de Israëlische autoriteiten ons opleggen.
Het geeft moed te weten dat niet heel Israël verstoken is van gezond verstand en dat die Israëli’s de bezetting zien als een onding, voor beide partijen.
