Het UNRWA was bedoeld en heeft zich ervoor ingezet om een oplossing van het vluchtelingenprobleem van de Palestijnen en Israël van 1948 en later te bevorderen. De indruk was dat de Verenigde Naties in plaats van de zaken in de goede richting te stuwen, namelijk van opname van die ongeveer zeshonderdduizend personen in de buurlanden, het probleem juist al die jaren in stand hebben gehouden. De aantallen erkende 'vluchtelingen' zijn uitgegroeid tot enkele miljoenen, en we beginnen met de vijfde generatie.
De Arabische landen hebben al die jaren het vluchtelingenprobleem als wapen tegen Israël gebruikt en alle lokale oplossingen tegengewerkt. In die oorspronkelijke periode heeft Israël een ongeveer gelijk aantal Joden dat werd verdreven uit de Arabische landen wél kunnen integreren. Mede op grond van dit 'evenwicht' heeft Israël consequent geweigerd vluchtelingen terug te nemen. Zelfs geen miniem aantal, want dan is het hek van de dam.
Toch is de negatieve indruk die we hier hebben over UNRWA, dat het alleen maar voedsel uitdeelt, niet helemaal terecht.
Op 23 november jongstleden verscheen er een artikel van dr. Maya Rosenfeld in de Engelse editie van Haaretz over het onderwijs dat door UNRWA wordt georganiseerd in de vluchtelingenkampen. De gegevens berusten op haar promotieonderzoek in het vluchtelingenkamp Deheishe. In de jaren zestig van de vorige eeuw begon er een enorme push in het onderwijs in deze kampen, onder leiding van de destijds nieuwe directeur van de organisatie, de Amerikaan dr. John Davis.
Juist de kinderen van vluchtelingen aldaar, onder wie veel meisjes – hun aandeel groeide tot meer dan 42 procent van de leerlingen! –, kregen behoorlijk onderwijs, zodat ze op de Arabische universiteiten verder konden studeren. Veel van deze studenten vonden werk in Arabische landen, vooral aan de rijke Perzische Golf, en konden daar behoorlijk verdienen; dit inkomen kwam ten goede aan de achtergebleven families in de vluchtelingenkampen. Ook door hun contacten met de buitenwereld verwierven deze Palestijnse vrouwen een zekere mate van gelijke rechten, een begin van emancipatie. De golf van onderwijs is sinds het begin van deze eeuw weer in het gedrang gekomen, door politieke en financiële problematiek, maar een basis was gelegd.
Daarmee is het vluchtelingenprobleem verre van opgelost, maar het is duidelijk onjuist dat er niets zou zijn gedaan in al die jaren. Nu is het geld op en stopt alles weer.
(Over een deel van deze gegevens heb ik ook elders geschreven.)
