In 1980, na het overlijden van mijn vader, kregen wij, mijn twee broers en ik, de taak het vaderlijk huis te ontruimen. Voor zover wij zagen, was er geen enkel voorbereidend werk verricht, en moesten wij een heel mensenleven van verzamelde papieren en vooral boeken sorteren tussen vuilnisbak of elders.
Boeken waren destijds geen probleem: de juridische en literaire boeken konden naar universitaire bibliotheken, vrienden en opkopers. Vandaag de dag zou dat niet meer gaan. Zeker in Israël zijn alle mogelijke locaties oververzadigd – bibliotheken, scholen, ouderhuizen staan bol van de boeken, en wie leest er nog? Zeker Nederlandstalige boeken gaan waarschijnlijk rechtstreeks in de papierbak.
Kleren en meubels waren ook geen probleem: het Leger des Heils of gelijkgestemde instellingen wisten daar wel raad mee. Dat lijkt ook tegenwoordig nog wel te lukken.
Rest de papieren: brieven (kopieën van uitgaande en ingekomen), kattebelletjes, begonnen literaire werken zonder midden of eind, gedichten. Verder schoenendozen vol foto's, met onder meer mensen die we niet kenden. Dat is het moeilijke werk. Ik ben nogal een weggooier, en ik wil er liever niet aan denken hoe lang dit alles had geduurd als ik elk papiertje voor had moeten leggen aan een commissie bestaande uit mijn twee andere broers.
In het afgelopen jaar vatte ik het idee op mijn kinderen die moeizame taak van ontruiming, ten minste gedeeltelijk, te besparen en zelf te beginnen met opruimen. Aan de einder wacht ons immers het ouderhuis of de dood. Het uitdunnen van de boeken moet voorzichtig aan. Mijn echtgenote is nogal een verzamelaar, en gooit niets weg, dus ik moet niet te veel overleggen. Met mijn eigen boeken, ooit door mij ingebracht, heb ik tamelijk vrij spel. Vooral als ik ze vervelend vond, gaan ze het huis uit. Nederlandse boeken hebben geen toekomst, want mijn kinderen lezen geen Nederlands voor hun plezier. Duitse en Franse (deze laatsten uit de boekerij van mijn vader vallen voor een groot deel hoe dan ook uit elkaar) gaan rechtstreeks naar de papierbak.
Engelse boeken leg ik gedeeltelijk op een elektriciteitskastje naast ons huis, en ik verbeeld me dat ijverige lezers ze met genoegen oppikken, of is het de vuilnisman? Ik wil het niet weten. Aan de boeken van mijn vrouw kom ik zo min mogelijk.
Mijn medische studieboeken hebben al lang het veld geruimd, want wie citeert er nog uit een boek uit de late jaren vijftig. Vaktijdschriften zijn ook zeer beperkt houdbaar en daarom al jaren geleden tot wc-papier verwerkt.
Ik doe mijn best, maar er zal nog genoeg voor de kinderen overblijven als het zo ver is.
