We zaten op een Zuid-Frans strandje. Er stond koel briesje, de golven kabbelden zachtjes en de krekels lieten van zich horen in de pijnbomen, een idylle. Dat vond een Fransman, die om een praatje verlegen zat, ook. Dat gebeurt steeds vaker, de Fransen zijn minder stug dan vroeger, er worden soms zelfs grapjes gemaakt. Hij vond het erg mooi hier, vraiment le paradis.
Het paradijs, ziet dat er zo uit? Misschien wel. Om alles wat er niet is: geen herrie, geen troep, geen drukte. Je zou er eeuwig willen blijven. Maar na een uur of twee stap je toch op, het zout en het zand prikken, je flesje water is leeg en je hebt wel zin in een glaasje rosé met wat olijven.
Vrijwillig het paradijs verlaten, wat zouden Adam en Eva daarvan gedacht hebben? Maar het paradijs bestaat niet op aarde, hoogstens voor een tijdje, dan komt er een luidruchtige familie vlakbij zitten, of zit het water vol kwallen.
Mijn moeder vond het altijd fijn om naar Genève te gaan, daar was het zo schoon en netjes. Ja, maar erg saai … Want het paradijs is een mooie fantasie, maar ook te perfect, en er gebeurt helemaal niets. Dat zou toch mindful moeten zijn, of zen? Maar ook dat kun je niet lang volhouden, want er moet altijd wat gebeuren, werken, boodschappen, huishouden, familie en vrienden zien, kortom: leven. Het is dus maar goed ook dat er geen aards paradijs is, we zouden nergens aan toe komen.
Wat mij ook steeds meer gebeurt, is dat ik op het strand over de Méditerranée uitkijk en bedenk dat er aan de overkant mensen zijn verdronken. Of misschien zelfs op het moment in diezelfde zee waarin ik zwem aan het verdrinken zijn. Zwemschaamte, toe te voegen aan vliegschaamte, vleesschaamte en dergelijke. Helemaal geen paradijs dus.
Reb Zalman z.l. zei: “Er is geen plaats op aarde zonder pijn.” Ook hier niet, al is het onzichtbaar. Hoe ga je daarmee om? Met Jom Kipoer erken je schuld aan fouten die je zelf niet hebt begaan en vraag je om vergeving voor de hele gemeenschap. Dat is één ding, maar natuurlijk moet je er ook iets tegenover stellen. In ieder geval stemmen op een politieke partij zonder vreemdelingenhaat, Vluchtelingenwerk steunen en wat er nog meer te bedenken valt.
Maar als je weer thuis bent, verlang je toch terug naar dat strandje, naar le paradis …
