Mijn dochter is intensive care-arts en mijn schoonzoon heeft net zijn brouwerij met cafés gesloten: de crisis in een notendop. En dan nog de kleinkinderen waar we niet naar toe kunnen, geen kiwi's in de supermarkt en een grieperig gevoel vorige week. Dat is weer over; thuis zitten is daarom geen probleem, met al die ongelezen boeken (al is de bibliotheek dicht) en niet bekeken series.
De toekomst is ongewis, en dat in onze maakbare maatschappij, waar alles op elk moment kan worden geregeld zoals jij het wilt: reizen, winkelen, eten en drinken buiten de deur, naar een theater of museum.
Net nu zie ik bij het tv-programma van Floortje Dessing twee jonge vrouwen die de wildernis in trekken om onze drukke wereld te ontvluchten. De ene deed dat al jaren, overleven met niks in een klein tentje, zonder comfort.
Ook lees ik in NRC over een vrouw die haar hectische leven hier ontvluchtte en op een eiland in Zweden ging wonen, ook met niks.
Deze vrouwen zijn lyrisch over de natuur, de stilte, weg van alles. Hebben ze dan geen familie, vraag ik me af, geen vrienden die ze missen? En mist de familie hen niet? Ik zou het vreselijk vinden om mijn kinderen en kleinkinderen tijden niet te zien.
En nu is dat het geval, wie weet voor hoe lang. De jonge vrouwen en de andere eenzaamheidzoekers die Floortje bezoekt, kiezen vrijwillig voor de stilte en de afstand.
Maar wij nu niet. We leven in een barre, eenzame woestijn en volgen een onzekere weg vol onbekende gevaren. Net nu we op weg naar Pesach zijn. We laten de zekerheid van het leven dat we gewend waren achter ons, soms zelfs de slavernij van een saaie baan of teveel sociale verplichtingen, en gaan op pad. Waarheen? En hoe?
Ik kijk in mijn Nieuwe Hagada en lees over Rabban Gamliel. Volgens hem werd het volk Jisraeel gered wegens deze drie deugden: moed, vertrouwen en kracht.
"Rabban Gamliel (1e eeuw), een van de belangrijkste geleerden van het Sanhedrin, het gerechtshof, vroeg zich af waarom het volk Yisrael was bevrijd. Dat dit door YAH aan Avraham was beloofd of dat YAH medelijden had, vond hij onvoldoende redenen.
Volgens hem moest het volk zelf over karaktereigenschappen beschikken die de tussenkomst en verlossing door YAH rechtvaardigden. Gamliel vond die deugden. Ze worden gesymboliseerd door het Pesachoffer, de matze en de maror.
Het Pesachoffer staat voor moed: het slachten van een ram die als afgod in Mitzrayim werd aanbeden, vereiste moed. De deurposten met het bloed ervan insmeren was nog moediger: het was een openlijke afwijzing van de afgoden en van de Heerser van Mitzrayim.
De matze symboliseert het onvoorwaardelijke vertrouwen, waarmee het volk Yisrael zich overhaast uit Mitzrayim liet leiden. Het volgde Moshe zonder gerezen brood en andere voorbereidingen voor de tocht door de woestijn.
Maror symboliseert de kracht waarmee de bittere slavernij verdragen werd."
En ook nu hebben we dus moed, kracht en vertrouwen nodig. Daarnaast natuurlijk de eigen verantwoordelijkheid om voorzichtig en verstandig te zijn. Het virus is een ander soort vijand dan een wrede heerser. Gelukkig kunnen we via internet in contact staan met elkaar om te horen hoe het gaat en om elkaar te steunen.
De eenzaamheidzoekers denken het te kunnen redden in hun eentje, dus aan moed en kracht ontbreekt het hen niet. Maar aan één ding denken ze niet: als het mis gaat, is er niemand voor hen. En nog belangrijker: zij zijn er niet als er iets gebeurt met hun geliefden.
Nu wij op onszelf zijn teruggeworpen is dat het ergste. Laten we hopen dat we deze zware tocht doorstaan en veilig in het beloofde land aankomen om elkaar weer in de armen te sluiten.
