Ik woon niet in Buitenveldert of Amstelveen, dus een Joodse winkel is voor mij geen optie. Maar als ik wel in de buurt van Mouwes woonde, zou ik er dan heen gaan? Ik eet zoveel mogelijk eco-kosjer (vegetarisch en biologisch), maar 'gewoon' kosjer heeft mij nooit echt aangesproken. Als je het van huis uit mee krijgt, vind je het normaal, maar anders voelt het vaak als gedoe, het scheiden van melk en vlees, allerlei etenswaren die je ook bij de supermarkt kunt krijgen, maar veel duurder. En dan kosjer vlees, dat niet biologisch is … Trouwens, hoeveel mensen eten er nu kosjer in Nederland?
Die vraag stelde ik mezelf toen ik het interview las, dat Michel Waterman bij zijn naderend afscheid van Crescas in Het Parool kreeg. Ik vond het al vreemd wat hij daar in zei en dat blijkt ook juist te zijn. Hoe snel geloof je meteen wat je op internet leest, zelfs bij een betrouwbare website? Een wijze les om niet meteen alles aan te nemen, maar bij twijfel de echte bron te checken. Deze interviewer wilde alleen zijn eigen ideeën over Joden als slachtoffers neerzetten en citeerde Michel verkeerd.
Volgens Het Parool zegt Michel: 'Wat ons treft is het gemis aan een culturele infrastructuur. Hoe zet je dat weer op? Waar haal je Joodse onderwijzers vandaan? Ooit hadden we de Joodse scholen, Joodse ziekenhuizen, bejaardenhuizen, winkels. De Joodse gemeenschap van vandaag is te klein om het systeem overeind te houden.'
Dat bracht een reeks smerige reacties op PowNed (waarvan ik de website niet vermeld, te veel eer).
En Michel bedoelde juist het tegengestelde, hoor ik van hem.
Maar de vraag is interessant op zich. Moeten wij Joden dat zelf willen? Eigen winkels en scholen?
Hoe zit het ook al weer? Integreren, dat vragen we van alle nieuwkomers, maar wij doen het al vele generaties lang. We spreken geen Jiddisj meer, we dragen westerse kleding en gaan naar Nederlandse scholen en ziekenhuizen met leraren en artsen van allerlei afkomst. Afgezien dan van die kleine Joodse enclave in Amstelveen.
Helaas, terug naar vroeger kan niet. Laten we vooral kijken naar wat er nu anno 2016 wél is. Er is de laatste jaren een rijk en gevarieerd Joods leven op cultureel gebied opgebouwd, waaraan Crescas een belangrijke bijdrage levert.
Michel zegt volgens Het Parool ook: 'Wij willen dat men bij het horen van het woord Jood niet denkt aan de oorlog, niet aan het conflict in het Midden-Oosten, maar aan een rijke cultuur die Nederland veel heeft gebracht.' Ik zou zeggen: nog steeds brengt. Met de cultuur gaat het goed. Keuze genoeg aan muziek, films en tentoonstellingen. Dat is echt enorm veranderd in de laatste twintig jaar. Ik weet nog dat ik in de jaren '90 naar Utrecht ging om Giora Feidman te horen, bijna de enige Joodse muziek in een heel jaar.
Wat betreft de religie ben ik somberder. Er is weinig vooruitgang, de vernieuwing staat stil. Alles blijft bij het oude, er moet nog steeds veel en er mag weinig. Daarom is het niet vreemd dat mensen wegblijven, al lijkt het daar niet op in Buitenveldert.
Het zou mooi zijn als men de deuren van de sjoels zou openzetten voor nieuwe ideeën en mensen. Een bruisend Joods religieus leven, niet alleen in de Randstad, dat is beter dan een Joods bejaardenhuis of meer kosjere bakkers en slagers.
