Waarom kon ik de verhoren van de commissie Kinderopvangtoeslagen niet aanzien? Waarom werd het mij koud om het hart toen ik de verantwoordelijken voor de ellende elkaar de schuld zag geven, alles zag afschuiven en zeggen wel buikpijn te hebben gehad, maar dat niemand iets deed?

Niemand werd woedend, niemand protesteerde zo heftig dat er daadwerkelijk actie werd ondernomen om dit onrecht te herstellen. Nee, de wet was de wet, de regels waren de regels. Een poging om de wet te veranderen strandde, terwijl er intussen niets werd gedaan. En iedereen maar zeggen dat er niet één schuldige was, dat iederéén dus schuldig was. Dus niemand. Of het systeem. Of iets anders vaags.

Waarom kon ik dat niet aanzien? Dat achteraf geklets dat ze niet geweten hadden hoe erg het was en dat het inderdaad anders had gemoeten?

En Rutte, die ook nog ging uitleggen dat het terugbetalen erg ingewikkeld was, omdat duizenden mensen geld tegoed hadden met allerlei verschillende regels. Voor de efficiëntie werd eerst iedereen namelijk gelijk behandeld.

Toen werd ik woedend. Dat deed hélemaal denken aan de jaren veertig. Tijdens de oorlog was het nog gevaarlijk om de regels niet te volgen, maar erna werden ze gewoon weer toegepast, met ook toen als regel dat iedereen gelijk moest worden behandeld. De weinige uit de kampen en onderduik teruggekeerde Joden moesten dus hun achterstallige belastingen, erfpacht et cetera alsnog betalen. Geld dat maar mondjesmaat werd teruggestort, vele jaren later.

En toen de NS uiteindelijk met geld over de brug kwam, was het ook too little too late.

De van Joden gestolen kunst hangt voor het merendeel nog gewoon in Nederlandse musea. Steeds moeten de slachtoffers bewijzen dat zij of hun nabestaanden recht hebben op de schilderijen die door hun (groot)ouders uit nood verkocht zijn.

Nu speelt hetzelfde bij de pensioenen. Met een goed pensioen merk je niet zo dat er al tien jaar niet is geïndexeerd, maar voor mensen met kleine pensioentjes is het wel een groot probleem, omdat de kosten natuurlijk wel zijn gestegen.

Ik kreeg de nieuwsbrief van het ABP waarin werd uitgelegd dat er waarschijnlijk gekort wordt op de pensioenen. Het wordt gebracht of het een natuurwet is, waar niemand iets aan kan doen. Een gotspe was vooral dat eronder een advies stond hoe je kon besparen op je budget.

Ik schreef een boze mail terug en kreeg na een maand (!) antwoord van een 'Medewerker Generiek Deelnemer Contact APG'. De verantwoordelijkheid voor de tekst van de nieuwsbrief werd – hé verrassing! - doorgeschoven, en er stond een uitleg waarom het ABP er niks aan kon doen:
“Uw stem is belangrijk voor ABP. Daarom dank ik u voor uw feedback. Wij gebruiken berichten zoals die van u om onze dienstverlening te verbeteren. Om u van dienst te zijn, heb ik uw bericht doorgestuurd naar de afdeling die verantwoordelijk is voor de publicatie van de nieuwsbrief. Zoals u waarschijnlijk weet is ABP – net als andere pensioenfondsen – in Nederland verplicht een voorgeschreven rekenrente toe te passen voor het bepalen van de financiële positie van het fonds (…) ABP moet dat doen aan de hand van de marktrente (rekenrente). Dat is populair gezegd de huidige “risicovrije” rente op (Nederlandse en Duitse) staatsleningen. Daar kun je vraagtekens bij plaatsen, maar ABP heeft hier geen invloed op. ABP is verplicht de rente te hanteren zoals deze wordt voorgeschreven (en gepubliceerd) door De Nederlandsche Bank (DNB).”

Emeritus professor Bernard van Praag legt regelmatig uit dat er niets aan de hand is, als de rente niet zo idioot laag wordt gehouden, omdat er miljarden in kas zijn. Maar daar kan het ABP dus niets aan doen, want het moet van de Nederlandse Bank, die het weer moet van de Europese Centrale Bank. Klaar, verantwoordelijkheid afgeschoven. En over een aantal jaar verklaren ze allemaal met buikpijn dat ze er niets aan konden doen.

Ik vind die onwil schokkend en die is dus een vaste gewoonte in Nederland. Er is in 75 jaar niets veranderd.