Ook in de zomer houd ik het nieuws bij. De gang van zaken in het Witte Huis is spannender dan welke serie ook. De kinderen willen mij altijd aan Netflix helpen, maar ik vind de realiteit meer dan voldoende. La réalité dépasse la fiction, altijd weer. Ik volg CNN, de New Yorker en de HuffPost, en ook The Daily Show met Trevor Noah (op Comedy Central).
Dit zijn de media die Trump fake noemt, maar die hem kritisch volgen en alle leugens en verdraaiingen meedogenloos laten zien.
Net als in een soap verandert de plot elke dag en verschijnen en verdwijnen figuren met de meest vreemde namen. Je verzint het niet. Onder het amusement van de satire en het ridiculiseren voel je wel duidelijk de ernst en de bezorgdheid over hoe het zal aflopen. In een soap is er een happy end, maar dat zou hier nog wel eens tegen kunnen vallen. Het is dus een tragedie en daar helpt fictie wel weer bij.
In het Amsterdamse Bostheater speelt Orkater deze zomer Julius Caesar van Shakespeare. Het is een prachtige voorstelling, qua acteurs, decors en muziek, het geheel boeit de hele avond lang. De regisseur heeft geen bewuste link naar het heden gemaakt, maar dat hoeft ook niet. De tekst spreekt voor zichzelf. Caesar trekt alle macht naar zich toe en zijn vriend Brutus staat daardoor voor een dilemma: wat telt zwaarder, de vriendschap of de dreiging van de dictatuur?
Caesar is de man die door manipulatie en chantage mensen voor zich wint, met dat randje hysterie dat alle volksmenners hebben. Ik heb dat nooit begrepen, bij Hitler niet, en ook niet bij Pim Fortuyn en Wilders, en nu weer bij Trump. Maar kennelijk is het iets magisch dat de mensen onbewust aantrekt. De dictator lokt zijn naasten in zijn web, vervreemdt ze van hun omgeving en dan kunnen ze niet meer terug.
Brutus kiest voor de vrijheid en tegen zijn vriend. Dat kan alleen met geweld en hij doodt Caesar, maar ook met hem loopt het niet goed af. Is dat de les? Dat geweld nooit de oplossing is? Dat zou mooi zijn, maar soms gaat het niet vreedzaam, als de tegenstander té gevaarlijk is. En het zet een cyclus van geweld in gang die van generatie op generatie doorwoekert. De Tora staat er vol mee. Toch is er altijd de hoop dat het beter wordt. Als de Messias komt? Nee, daar kunnen we niet op wachten. We zullen het hier en nu moeten doen.
Zoals vaker bij Shakespeare ligt het toneel aan het einde van de voorstelling vol lijken, die bij het applaus op wonderbaarlijke wijze weer herrijzen en buigen voor het publiek.
Was dat in het echt ook maar zo.
