David Barnouw mag op Jonet nog een keer de critici van het Verzetsmuseum wegzetten als zeurpieten die geen kennis hebben: “Juist deze 'verzetshelden' zeiden keer op keer dat zij geen held waren geweest, maar gewoon hun plicht hadden gedaan. Dat kan je wegzetten als valse bescheidenheid, maar ik hecht daar meer aan dan aan de criticasters, die zich opwonden over de nieuwe opstelling van het Verzetsmuseum in Amsterdam, helaas vaak zonder er zelf geweest te zijn. Het was hen ook nog eens ontgaan dat het museum nooit over helden heeft gesproken, maar teveel kennis is natuurlijk hinderlijk voor een opinie. Om nu bijna tachtig jaar na de oorlog het museum om te dopen in Verzetsheldenmuseum lijkt me een gotspe.”
Erg makkelijk om de helden die niets meer kunnen terugzeggen als bewijs op te voeren. Ik denk dat zij in deze discussie nu 'held' als eerbetoon voor hun dappere daden zouden hebben gezien en net zo kwaad zouden zijn als wij, omdat Johannes Post als verslaafde wordt getoond. Wie de naam Verzetsheldenmuseum heeft bedacht, weet ik niet (Barnouw zelf?), maar ik vind het een mooie benaming en geen gotspe.
Nog meer ophef over namen in de boeken van Roald Dahl. Absurd natuurlijk, en ook vreemd. Iets dat ik nergens las: is 'enorm' in plaats van 'dik' níet kwetsend? En het gaat haast nergens over het antisemitisme van Dahl, dat niet in zijn boeken voorkomt, of het moet zo verhuld zijn dat het niet duidelijk is.
Briefschrijvers in de Volkskrant en NRC vragen zich af of de Bijbel als volgend kwetsend boek aan de beurt is. Behalve orthodoxe christenen en Joden neemt niemand meer de tekst als absolute waarheid aan. Zelf moet ik bij het lezen steeds een vertaalslag maken: Adonai – Eeuwige, etc. En het zingen over wraak en het verdelgen van je vijanden (‘Maoz Tzur’!), hoe mooi het ook klinkt in het Hebreeuws, is natuurlijk vreemd, maar helpt wel om agressieve gevoelens te kanaliseren en te verwerken en je bewust te laten blijven dat wrede tirannen onder ons zijn.
Verder probeer ik te kijken met ogen van 4000 jaar geleden, toen andere gewoonten en ideeën heersten. Over mannen en vrouwen, slaven en vijanden.
Ik kijk liever naar de menselijkheid in de verhalen – iedereen maakt fouten, is onhandig of doet andere domme dingen. En naar de wijze lessen die ook nu nog gelden: zorg voor de natuur, de vreemdeling en de medemens.
Veranderingen gaan tegenwoordig razendsnel, mijn kleinkinderen keken raar op toen ze in mijn fotoalbum een foto zagen van hun moeder als klein meisje met een zwarte piet. Helemaal zwart, wat gek! En dat onze meesters en juffen in de klas rookten, dat konden ze zich helemaal niet voorstellen. Gelukkig maar.
Alternatieve Bijbels zijn er ook, net als Haggadot. Als die naast de originele tekst te vinden zijn, lijkt mij het probleem voor Sjakie en Matilda ook opgelost. Gelukkig heeft de uitgeverij besloten dat de originele boeken beschikbaar blijven. Alleen hoop ik dat ouders hun kinderen daarvan net zo laten genieten als mijn kinderen dat deden.
