Op weg naar de Kristallnacht-herdenking in de Snoge stapte ik uit de metro. Een jong, tenger, Marokkaans uitziend meisje kwam me tegemoet. Ik had haast en pas toen ik haar voorbij was, drong het tot me door dat ze een witte ijsmuts droeg waar Free Palestine op stond.
Mijn eerste reactie was er een van woede. Ik wilde die muts van haar hoofd trekken. Een paar stappen verder werd ik weer rustig. Zoiets doe je niet. Gelukkig maar voor haar. Het ging ook niet om dat meisje, maar het was de zoveelste keer de afgelopen maand dat ik werd geconfronteerd met die eenzijdige, kortzichtige, door propaganda gevoede pro-Palestijnse uitingen, die gewoon antisemitisch zijn.
De Franse rabbijn Delphine Horvilleur zei in een radio-interview: “De doos van Pandora van het antisemitisme is weer open.” En: “De Jood is weer de zondebok, het mikpunt van alle frustraties.” Ze bemerkte onder de Joden in Frankrijk een gevoel van eenzaamheid. Mensen veranderen hun naam op hun postbus, halen hun mezoeza weg.
Hier in Nederland werd een mooi, indringend en ontroerend verhaal van Jessica Durlacher in NRC, waarin zij het naoorlogse lot van haar vader met zijn angsten en trauma's beschrijft, in ingezonden brieven op een walgelijke manier afgemaakt. Zulke gevoelloosheid met de slachtoffers van de Sjoa en hun nabestaanden kan ik mij niet herinneren eerder te hebben meegemaakt.
En in de Volkskrant stond weer een puur antisemitische cartoon van Jos Collignon. En daar mocht Lodewijk Asscher dan wel weer tegen protesteren in een groot artikel. Zo, prima opgelost, beide kanten laten zien, we zijn echt niet anti-Joods hoor. Maar waarom eerst wél een afschuwelijk plaatje over het wereldcomplot van de machtige Joden in de krant gezet? Niet voor niets wordt Russische propaganda toch ook niet zomaar gepubliceerd, behalve op obscure websites?
De hoofdredacteur legde uit waarom ze die cartoon plaatsten. Een hypocriet verhaal over inderdaad beide kanten belichten en de vrijheid van cartoonisten. Hoe was het ook al weer? De oeroude smoes als je je gekwetst voelt als vrouw, als minderheid? Je bent overgevoelig, het was een 'grapje'. Een cartoon is dus per definitie grappig? Het argument van Pieter Klok, de hoofdredacteur, of de cartoon antisemitisch was: “Dat vonden we in dit geval niet.”
Mogen Joden a.u.b. zélf beslissen of iets antisemitisch is? Dus de cartoon én de spreuk over de rivier en de zee zijn beide antisemitisch en de muts met Free Palestine ook. In Duitsland wordt de slogan verboden als propaganda voor een verboden organisatie, in lijn met een symbool als het hakenkruis.
In de volle – als altijd donker en koud – Snoge hoorden we plechtige woorden over de gebeurtenissen tijdens de Kristallnacht. Minister Kaag hield een keurige speech, die ze net zo goed vorig jaar had kunnen houden. Het ging over ons, maar ze sprak niet tegen ons. Behalve toen ze zei dat 'wij' deze Jodenhaat moeten bestrijden. Zie boven, het wordt wéér voor ons beslist. Maar 'wij' moeten dat helemaal niet alleen, het moet iederéén aangaan. Dat zei rabbijn Delphine ook: “Dit is een generale repetitie voor iets dat iedereen kan treffen.”
De Amerikaanse ambassadeur was duidelijker. Zij komt uit Kasjmir, haar familie had ook moeten vluchten en alles achterlaten. “Never again is now”, zei ze.
Ik lees de gedichten van Zelda. Ze is het meest bekend door haar gedicht ‘Each of us has a name’, dat vaak bij begrafenissen wordt gezegd en in sjoel voor of na het Kaddisj. Maar ik werd geraakt door haar gedicht ‘Pause’. Het gaat over een (waarschijnlijk Arabische) terrorist, die een Israëlische gevangene redt van de andere terroristen, die hem wilden martelen.
Een citaat in de vertaling van Marcia Falk:
(…) an eager youth who suddenly
set hate aside
because his soul revealed to him:
Hatred lies,
hatred lies
hatred lies.
(…)
When the primordial good
awoke in him,
he saved the prisoner.
(…)
Oh! Both of them knew –
this was not the whole truth,
this was a pause…
Op 12 november was er in Parijs en in andere Franse steden een mars tegen antisemitisme waar honderdduizenden plus vele politici aan meededen. Ik hoop dat Franse Joden zich hierdoor minder eenzaam voelen. Dat zie ik hier niet gebeuren. In Amsterdam werd een klimaatmars verpest door pro-Palestijnse actievoerders, onder wie miss Climate herself. Evenals Extinction Rebellion. Dus wist de organisatie ervan en stond erachter. Een generale repetitie? Haat liegt.
Door een vergissing werd deze column vorige week niet geplaatst.
