Ik las de recensies van de nieuwe Bijbelvertaling, NBV21 geheten, wat me meer een naam voor een voetbalclub of politieke partij lijkt. De illustraties bij de recensies zijn prachtig, onder andere van Rembrandt, en de uitleg is overal even enthousiast, al gaat het er vooral om dat het ene woord is vervangen door het andere en het ene dier door een ander.
Maria is nu overal maagd in plaats van “jonge vrouw”, wat mij verbaasde want ze ís gewoon een jonge vrouw, al dan niet maagd. God mocht weer een hoofdletter, fijn voor Hem, want Hij is en blijft mannelijk, ook in 2021. De vertaling is dus nog steeds ouderwets.
Ik maakte eens een proefvertaling voor een uitgeverij en liet die lezen aan mijn moeder. Ze liet er niets van heel. Ik was veel te dicht bij de tekst gebleven en de vertaling was te letterlijk, dus krom Nederlands. Voor mijn gevoel was mijn tweede versie véél te vrij, maar nu kon die haar goedkeuring wegdragen. Een wijze les: wees niet bang om de brontekst los te laten en van letterlijke naar moderne taal te gaan, en van ouderwetse begrippen naar die van nu.
Waarom moet God bijvoorbeeld dus nog steeds Hij zijn, in plaats van een meer abstracte term, of alleen de letters YHWH, zoals er in het Hebreeuws staat?
Uit alle verhalen bleek duidelijk dat ook deze vertaling niet voor mij gemaakt is, ondanks de duizenden commentaren van deskundigen en leken die de redactie had bestudeerd. Het is simpelweg een christelijke Bijbel, waarin het Oude Testament wordt bezien door christelijke ogen. Dat kan natuurlijk, maar de vanzelfsprekendheid waarmee dit door de redactie en de recensenten wordt aangenomen, stoort mij. Het zijn ónze verhalen, het is de Tora, die voorafgaat aan het Nieuwe Testament.
Natuurlijk mag iedereen de hele Bijbel gebruiken zoals men wil, alle interpretaties zijn mogelijk. Maar om nog steeds te doen of die Bijbel alleen maar christelijk is … De Joodse bron zou toch veel duidelijker moeten worden vermeld, want je kunt hier echt spreken van culturele en zelfs religieuze toe-eigening.
Gelukkig zijn er genoeg websites te vinden waar je een moderne Joodse interpretatie van de teksten kunt vinden, van die van Aleph tot die van de Velveteen Rabbi.
