Toen ik van rabbijn Yehuda Aschkenasy z.l. leerde dat Joods denken associatief is en niet lineair, ging er een wereld voor mij open. Je mag van de hak op de tak springen, van het ene onderwerp zomaar afdwalen en ergens anders op een onverwachte plek terechtkomen. Zo dacht ik altijd al en mijn gesprekken met vriendinnen verlopen ook zo. En dan kom je op de mooiste invallen en ontdekkingen.
Natuurlijk kan dit niet altijd, om een Ikeakast in elkaar te zetten of een appeltaart te bakken heb je een gebruiksaanwijzing nodig die je van punt 1 tot het eind moet volgen. Maar zou het niet kunnen dat die manier van associatief denken is ontstaan, omdat je per week maar één parasja leest? Je valt altijd midden in het verhaal, al kenden onze voorouders de hele Tora natuurlijk uit hun hoofd.
Ook in ons leven van nu valt me op hoe associatief Internet eigenlijk is. Ik zoek iets op over de parasja en val van de ene verrassing in de andere. Ik kom terecht op onbekende websites (die van onze onvolprezen Raya uit de Crescas-nieuwsbrief staan al bij mijn favorieten) en ik lees steeds weer iets nieuws.
Afgelopen sjabbat was het rabbijn Berel Wein die mij op nieuwe ideeën bracht. De Hollandse zomer vind ik altijd een wat vreemde tijd. Het is maar heel kort mooi weer (en zelfs dat niet eens altijd), wat een opgejaagd gevoel geeft: nu moet ik ervan profiteren, straks zitten we weer binnen bij de kachel. Het is soms ook zwaar, het groen van de bomen is niet meer fris, de bloemen zijn over hun hoogtepunt heen en als het echt warm is, kost dat veel energie en kun je niet goed meer denken. Niet voor niets beginnen oorlogen vaak in de zomer, ook nu is er oorlogsdreiging, als 'ze' niet oppassen.
Tisja beAv is zo’n zware dag, middenin de zomer, die in Israël door de hitte natuurlijk nog zwaarder is. Wat schrijft Rabbi Wein: de zeven weken vanaf Tisja beAv tot aan Rosj Hasjana zijn de sjiva d'nechemta, de zeven weken van troost. Dat ik er nog nooit van had gehoord, ligt aan mij.
Gedurende die zeven weken worden de haftarot van de profeet Jesaja/Jehosjoea gelezen, die betere tijden voor het Volk Jisraeel én voor de hele mensheid voorspellen. In nechama’ (troost) zit ook menoecha, rust. Dat doe je dus in de zomer, je gaat met vakantie van de rouw.
Maar zegt rabbi Wein, dat betekent niet dat je het verdriet vergeet of wegstopt. Je moet het zo goed mogelijk verwerken om verder te gaan met je leven. We vergeten het verleden niet, maar willen niet worden verlamd door de herinnering eraan.
Dat kost tijd; het verwerken en helen doe je niet snel, daar heb je geduld voor nodig, een belangrijk onderdeel van de nechama. De zeven weken zijn ook een herinnering aan de periode tussen de Uittocht uit Mitsrajim en het ontvangen van de Tora bij de berg Sinai, dat duurde ook zeven weken, de tijd die nodig is om dingen in het juiste perspectief te zien en zo het Verbond te kunnen aangaan.
Daarna komt het nieuwe jaar er aan, met nieuwe hoop, nieuwe kansen. De zomer hebben we nodig om daar uitgerust en opgeruimd aan te kunnen beginnen.
