Er was een mooie documentaire over herdenken in Nederland: Gaat dit over ons? Veel wist ik al, maar hier werd benadrukt dat de Roma en Sinti nog minder, zeg maar geen aandacht krijgen dan de Joden bij het herdenken van de Tweede Wereldoorlog. En dat de Dokwerker ongevraagd op de plaats kwam waar de Joden een herinneringsmonument wilden. Ze werden afgescheept met dat vreselijke monument van dankbaarheid, een gotspe.
Op de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei staat: “Het Comité heeft als taak richting, inhoud en vorm te geven aan herdenken en vieren en de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog levend te houden.” Maar de moord op de homo's en geestelijk gehandicapten wordt op de site en op de Dam op 4 mei nog steeds niet genoemd. En waarom dan al die naoorlogse gesneuvelde militairen wel?
In het online magazine De Vrijdagavond wordt de documentaire besproken door Alfred Edelstein, met een aantal reacties eronder, waarvan één schrijver vindt dat het weer teveel over de Joden gaat. Maar de overigen zijn het eens met de kritiek op de eenzijdige herdenking.
Ik heb in 2019 en 2021 vele columns gewijd aan alle blunders die het Comité 4 en 5 mei heeft begaan; elk jaar waren er wel weer pijnlijke fouten.* Ik las mijn column van 3 mei 2021 over en tot mijn verbazing is Wim van de Donk, die ook in de documentaire voorkomt met een paar nietszeggende zinnetjes, nog steeds voorzitter van het comité. Ik was vergeten dat Sabina Achterbergh, voorzitter van de Vereniging Sinti, Roma en Woonwagenbewoners Nederland (VSRWN) Van de Donk onder andere in de Volkskrant en op Jonet ervan beschuldigde dat hij als commissaris van de koning in Brabant discriminerende uitspraken gedaan zou hebben over deze groepen.
Ik citeer uit mijn column: “In november 2018 zou hij gezegd hebben dat 'deze groepen al ruim tweehonderd jaar voor overlast zorgen in Nederland'. Hij ondertekende ook een brief van de burgemeesters van Zeeland, Noord-Brabant en Limburg met kritiek op het beleid van minister Ollongren over de plaatsing van woonwagenkampen. Het staat er wollig, maar de strekking is dat de burgemeesters bang zijn voor de veiligheid vanwege de criminaliteit van de Roma en Sinti. Van de Donk ontkent deze uitspraken en zet Sabina Achterbergh dus weg als leugenaar, volgens haar. Dat pikt ze niet en ze wil geen gesprek met hem zolang hij blijft ontkennen. Ze wil ook geen excuses.
“Gelijk heeft ze, dat kennen we nu wel van het comité, er wordt veel geëxcuseerd, maar hun leven beteren, ho maar.
“Zolang Van de Donk de voorzitter is, zal de VSRWN de banden met het Comité 4 en 5 mei 'op pauze' zetten, zegt Sabina en ze stelt voor 'om voortaan eerst een vergadering te beleggen met de vertegenwoordigers van de slachtoffers die herdacht worden, alvorens een nieuwe voorzitter van het Comité 4 en 5 mei te benoemen'.
Dat is dus niet gebeurd, tot mijn verbazing. Of eigenlijk verbaast het me niet, het comité gaat al jaren zijn eigen gang, zonder zich iets aan te trekken van degenen die het er nauwst bij betrokken zijn. Des te pijnlijker dat er nu wéér een uitglijer is.”
Nu zijn er vorig jaar wel gesprekken geweest, lees ik op de site en wordt de samenwerking voortgezet. Maar zulke incidenten raken gauw in de vergetelheid, dus noem ik het maar weer. Herdenken is om niet te vergeten en daarom moet je het blijven doen.
En duidelijk moet zijn wie er wordt herdacht, opdat er geen foute namen blijven staan op herdenkingsmonumenten.
* En dit jaar? Ik dacht dat het rustig zou blijven, maar ik vond op de site van de Werkgroep Herkenning voor kinderen met foute familie dat het Amsterdamse Comité 4 en 5 mei een podcast heeft bedacht. “Het Amsterdams 4 en 5 mei comité zoekt naar mensen die hun Amsterdamse 'foute' familiegeschiedenis en de naweeën daarvan met ons zouden willen delen. Voor ons verhalenprogramma op 5 mei en voor de podcast Bezet, audiomonumenten van de stad Amsterdam.”
Daarop staan nu verhalen van Joden (onder anderen mijn overgrootouders) en verzetsstrijders, en verder een à twee over foute personen.
Dat lijkt mij wel genoeg.
Dit is mijn zoveelste column over het 4 en 5 mei-comité. Zie ook de column van 8 november 2019, die van 15 november 2019, die van 29 januari 2021, die van 12 februari 2021, dan een op 26 februari 2021, een op 9 april 2021 en ten slotte nog een op 4 juni 2021.
