Mijn verre achternicht Ronit Palache krijgt veel media-aandacht met haar verzameling interviews met allerlei soorten Joden. Het 'probleem' van de vaderJoden komt weer aan de orde. In mijn eerste Crescascolumn 'Stilte in Joods Nederland' (oktober 2015) verzucht ik al dat er niets veranderd is sinds dat voor het eerst werd aangekaart, meer dan 25 jaar geleden.
Het is als met het weer, iedereen klaagt erover, maar niemand doet er iets aan (met dank aan Mark Twain). Behalve Beit Ha'Chidush dan. Ik heb meegewerkt om die Joodse gemeente tot een democratische vereniging te maken, met in haar doelstellingen de gelijkheid van iedereen met ten minste één Joodse ouder. Probleem opgelost zou je zeggen.
Maar dan zijn er weer mensen die zich toch niet echt geaccepteerd voelen door de 'andere' Joodse gemeentes. Daar krijgen ze vaak te horen: “Oh, ben jij lid van dat homosjoeltje?” En: “Nee, hoor, dat zijn geen echte Joden”, of nog sterker: “Dat zijn helemáál geen Joden”. Ik heb mij daar nooit wat van aangetrokken, maar blijkbaar is het feit dat ze ergens geaccepteerd worden niet genoeg. Ze willen door iederéén geaccepteerd worden. En ja, dan gaan ze toch maar uitkomen. Bij de liberalen.
Maar die worden weer niet geaccepteerd door de orthodoxen en wringen zich in allerlei bochten om toch maar te bewijzen dat zij ook echt, helemaal, honderd procent Joods zijn.
Waar ben je dan mee bezig? Is het zo moeilijk om te accepteren dat jouw manier van je jodendom beleven ok is? En kijk ook eens buiten de deur: in de Verenigde Staten en Engeland zijn grote Joodse gemeenschappen (Reconstructionism, Liberal Judaism) waar het geen enkel punt is.
Toen ik ooit bij Beit Ha'Chidush aan een 'flying rabbi' uit Vermont het probleem probeerde uit te leggen, begreep hij er niets van. Hij begon steeds maar over mijn kinderen. Dat ikzelf een vaderJood was, wilde er bij hem niet in. Dus toen heb ik maar weer eens de naoorlogse generatieproblematiek uitgelegd. Oh, jullie oúders trouwden met niet-Joodse partners na de oorlog? Voor hem was het een non issue. Als de kinderen maar Joods werden opgevoed. Dat dat hier ook niet vanzelf sprak, heb ik maar niet verteld. Te ingewikkeld.
Zijn inclusieve manier van iedereen erbij betrekken was hartverwarmend. Ik heb dat zelf ook altijd nagestreefd. Maar een ding heeft het vaderJoodschap mij wel geleerd: er zullen altijd anderen zijn die jou niet zien zitten.
Bekijk voor meer informatie 120% Joods, de documentaire van Corinne Falch uit 2007.
