Het is nu stil bij Forum voor Democratie (of wat daar van over is), maar tijdens alle herrie hoorde ik iets verontrustends.
Wie goed las en luisterde wist vanaf het begin dat Baudet niet deugde met zijn geschurk tegen heel foute mensen als alt-right activist Jared Taylor of politicus Le Pen. Je kon de hondenfluitjes best horen, ook al was je geen hond, want ze klonken luid en duidelijk.
In zijn NRC-column noemt Zihni Özdil er een aantal op. Daarin verwijst hij ook naar een radiogesprek met Chris van der Heijden. Daar was ie weer, en hij mocht van de NOS zonder enige kritische opmerkingen van de interviewster Lucella Carasso zijn commentaar op de verkiezingen van 2019 geven, toen FvD veel winst maakte.
Ik heb het nog een keer langzaam teruggeluisterd, want je moet hier inderdaad een hondengehoor hebben om de fluitjes te horen. Maar ze zijn er overduidelijk. Ook hier laat Van der Heijden zich lacherig* uit over de kwajongensstreken van Baudet. En ze hadden veel gemeen, want Baudet had boeken van Franse intellectuelen (welke?) gelezen, die niemand in Nederland kende, behalve zij tweeën. Dat schiep een band natuurlijk, en Van der Heijden voelde “een zekere sympathie” voor hem. Hij ging de geschriften van Baudet lezen en erover schrijven. “Mensen willen weten wat dat voor iemand is, met een heel ander geluid, een heel andere toon.” Dat kun je wel zeggen, inderdaad.
Van der Heijden zelf verdiepte zich in Baudet, omdat hij “geïnteresseerd” is in nieuw-rechts, hier en in Spanje. “Van zijn tegenstanders kreeg Baudet de termen extreem-rechts en racistisch … over zich heen. Daar ben ik mordicus tegen.” Hij aarzelt duidelijk na het woord racistisch. Opvallend dat hij het helemaal niet over antisemitisme heeft. Wilde hij dat wel zeggen, maar bedacht hij zich? Typisch een hondenfluitje.
Baudet is volgens Van der Heijden een “romantisch-conservatief”, want “als je hem extreem-rechts noemt, is het gesprek dood.” Volgens mij begint het dan juist. Dat romantische is prachtig, het geeft een beeld van hoe het leven zou kunnen zijn, groots en vol harmonie. “Dat zijn mooie woorden en mooie gedachten.” Die harmonie bestaat dan natuurlijk in een gemeenschap van allemaal gelijkgezinden (witte mannen, hetero, christelijk, met de vrouwen thuis, waar alleen klassieke muziek wordt gedraaid), want de rest heb je het land uitgezet. Maar dat wordt niet gezegd, noch door Baudet, noch door Van der Heijden.
Van der Heijden vindt sommige dingen van Baudet onaanvaardbaar, maar ook daarover vraagt de interviewster niet door. Ze vroeg wel of Baudet altijd al dezelfde ideeën had gehad, daar gaf hij geen antwoord op en hij praatte er snel overheen.
Van der Heijden vond Baudet de frisse jonge hond, die dingen durft te zeggen die niemand anders durft, en dat is een ander geluid dan van al die saaie politici, die hij zo een lesje leert. Welk lesje dan?
Dat was in 2019. Ik was zo naïef om te veronderstellen dat er geen contacten zouden zijn tussen oud-rechts en nieuw-rechts. Ik ben wakker geschud en vind het unheimisch dat iemand als Van der Heijden Baudet opzoekt. Waar leidt dat toe?
Ik ben benieuwd wat Van der Heijden nu zou zeggen, al ben ik bang dat ik dat al weet. Het zullen weer vaagheden zijn, waardoor je hem niet kunt betrappen op openlijk racisme of antisemitisme. Maar de hondenfluitjes hoor ik toch wel.
Nu, aan het eind van dit rampjaar, hoop ik dat er alerter wordt gereageerd, niet alleen op de dreiging van extreem-rechts, ook op die van extreem-links, dat weer terug is met communistische jongeren (die vast nooit hebben opgelet bij geschiedenisles).
Tijdens de herdenkingsdienst voor rabbi Jonathan Sacks z.l. hoorde ik de wens tikva tova, goede hoop. Hoop alleen is vertrouwen dat YAH alles voor je zal oplossen. Als je tikva tova wenst, dan moeten we zelf meewerken aan tikoen, heling en verandering. Dat wens ik iedereen toe voor 2021.
* Van der Heijden sprak badinerend over de NSB'ers als kwajongens die alleen uit waren op avontuur in een filmpje van de presentatie van het boek van Carien van Beek over haar foute vader.
