Er was een bijeenkomst op sjabbat die mij wel leuk leek. In de mail waarin de locatie en andere informatie stond, werd ook nog gemeld dat er olijven en olijfolie van Palestijnse boeren te koop waren van een fairtrade bedrijf op de Westbank. Mijn eerste reactie was er een van afkeer en ook verbazing. Hè, wat is dit? Op een Joodse feestdag geconfronteerd worden met Palestijnse koopwaar, laat me alsjeblieft met rust.
Natuurlijk ging ik er verder over nadenken en er met een vriendin, die ook wilde gaan, over praten. Gelukkig had zij dezelfde reactie, want je denkt al gauw dat het aan jou ligt en dat je 'overgevoelig' bent, of zelfs racistisch. De vriendin zei dat het verwijt van overgevoeligheid, niet alleen hier, maar ook bij MeToo-zaken en seksistische grapjes, juist de ongevoeligheid van de dader toont.
We constateerden dat we er vanuit waren gegaan dat het een Joods feestje zou zijn en dat we 'onder elkaar' zouden zijn. En als tweede reactie dat er natuurlijk op sjabbat geen verkoop van wat dan ook zou moeten zijn. Sjabbat is juist bedoeld om even niet met politiek en andere wereldse zaken bezig te zijn.
Ik zag pas later dat de organiserende club zich 'radicaal inclusief' noemt en dat maakte het ook – en daar kwam het hoge woord er uit – onveilig voor mij. Veel wordt tegenwoordig onveilig genoemd, maar dit was de eerste keer dat het zo dichtbij kwam en dat vond ik eng, merkte ik. Dat kwam ook omdat ik niet wist wie er zouden komen, in een ruimte waar ze onder het mom van olijfolieverkoop eenzijdig pro-Palestijns zouden kunnen zijn. Want aandacht voor fairtrade Palestijnse boeren mag op zichzelf dan een goede zaak zijn, het is tegenwoordig ook een politieke kwestie, die gemakkelijk tot een ongenuanceerd debat kan leiden.
We deden onderzoek naar de verkoper van de olijven. Dat was simpel klikken op hun site. Een mooi verhaal over de Palestijnse boeren, die worden belemmerd in hun bestaan. Maar onderaan stond de hashtag #freepalestine. En als je ziet met wie ze geassocieerd zijn, kom je via hun partners, waar een apartheidstas te koop is, uiteindelijk bij het antisemitische Rights Forum terecht. Dus zo onschuldig is het allemaal niet.
Na een mail van mij kreeg ik als antwoord dat het winkeltje buiten is en niet in de locatie zelf. En dat “ze zich heel bewust zijn van de oorlog en zorgen dat deze niet zomaar als debat ons samenzijn binnenkomt.” Zomaar? Hoe dan wel? Ze hebben duidelijk geen idee dat er geen politiek debat op sjabbat zou moeten zijn.
Het gaat ook niet om de locatie van dat winkeltje, maar om de aankondiging (twee dagen van te voren) in een mail over de verkoop van Palestijnse olijven, zonder te begrijpen dat dat pijnlijk is en ook nog getuigt van onwetendheid over de tradities van sjabbat en de Joodse feestdagen.
Joden worden na 7 oktober overal persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor de acties van de Israëlische regering en het antisemitisme neemt enorm toe. Dan wil je niet worden geconfronteerd met zaken die tot nare discussies kunnen leiden.
Je kunt nóg zo inclusief willen zijn en begaan zijn met het leed in de hele wereld, op sjabbat wil ik 'onder ons' zijn, zeker in deze treurige tijd.
