Ik word er soms moedeloos van, van de leugens, de onbeschofte taal en de verdachtmakingen. Ze zijn overal, op internet, op tv en bij alle andere media. Trump praat alleen maar in leugens en insinuaties. Dat zijn we gewend van landen als Rusland en Saoedi-Arabië, maar we hadden nog de illusie dat Amerika een 'gewoon' land was. Nee dus. Ook in de Tweede Kamer wordt grove taal gebezigd, en omdat ik niet op Facebook en Twitter zit, gaat er nog heel veel langs mij heen.

De uitslag van het Brexit-referendum is een leugen, want gemanipuleerd door fake news en internettrollen. Andere verkiezingen dreigen daar ook de dupe van te worden. De vaccinatieweerstand wordt gevoed door leugens, waar de komende generaties slachtoffer van kunnen worden. De opwarming van de aarde, waar wij allemaal onder te lijden gaan hebben, wordt ontkend, laatst nog door Thierry Baudet, waaruit blijkt dat een opleiding op een keurig gymnasium ook al geen garantie meer is voor integriteit en eerlijkheid.

En hoewel Paul de Leeuw in NRC te kennen geeft te zijn gestopt met zijn misselijkmakend vernederen en kwetsen van mensen die zich niet kunnen verweren, is zijn argument niet dat hij tot inkeer is gekomen, maar: “In de jaren negentig was ik een van de weinigen op tv die heel grof en direct was. Toen was dat verfrissend. Maar nu doet iedereen zo.”

Wat was het woord dat het meest met Wim Kok werd geassocieerd na zijn overlijden? Integriteit. Ik hoorde hem weer praten in de terugblikken en had heimwee naar de tijd dat hij politicus was. Wat een Mensch. Het werd benadrukt alsof dat heel bijzonder was, en niet gewoon de eerste vereiste voor iedere politicus, voor ieder mens, om eerlijk te zijn, de ander niet te kwetsen en te discrimineren.

Het gebeurt allemaal alsof het normaal is, wetten en regels worden misbruikt voor eigen voordeel, zie de schandalen bij de banken en de kieswetten in de VS, waar het zwarten minder mogelijk wordt gemaakt om te kunnen stemmen. Het wordt gelaten geaccepteerd, alsof het een natuurgegeven is. Hoezo moeten Amerikaanse opperrechters voor het leven worden benoemd, hoezo is vaccinatie niet verplicht, ik noem maar wat zaken die ik raar vind.

Maar op straat, in de trein en in de supermarkt doen de meeste mensen wel 'gewoon', ze zijn beleefd, maken een grapje, schelden elkaar niet uit of erger. En Paul de Leeuw zegt ook: “Er zitten veel jonge mensen in de zaal (…) en die vinden grofheid niet zo leuk.”

Gelukkig maar, dat geeft hoop, maar we moeten veel meer laten zien en horen dat dit asociale gedrag niet wordt gepikt. Want ik weet niet of die stille jongen tegenover mij in de trein niet iemand op Facebook belachelijk zit te maken of op een rechts-radicale site antisemitische taal zit uit te slaan. Ongestraft tot nu toe.