De eerste maatregelen van de nieuwe regering van Likoed samen met ultranationalisten en ultrareligieuzen beloven niet veel goeds voor het nieuwe jaar. Dat was te verwachten gezien al datgene wat Netanjahoe heeft weggegeven aan zijn extreme coalitiepartners. De eerdere verhoging van de belastingen op plastic wegwerp-eetgerei en suikerhoudende frisdranken wordt per direct teruggedraaid door Smotrich, die nu minister van Financiën is. Slecht voor het milieu en slecht voor de gezondheid. Kennelijk goed voor de ultraorthodoxen, want die hebben daar geen boodschap aan. En Ben Gvir heeft op de tiende tevet, nu als minister, tot veler verrassing de Tempelberg bezocht, wat wel eens tot grote ellende met de islamitische wereld en zelfs doden kan leiden, aldus ex-premier Lapid. Zo staan er nog veel meer zaken op de rol waar gematigde Israëli’s niet vrolijk van worden.
Toch zag ik zowaar een lichtpuntje. Tot grote onvrede van de ultraorthodoxen heeft Netanjahoe een vertrouweling van hem, Amir Ochana, die openlijk homo is, tot voorzitter van de Knesset gebombardeerd. Een paar belangrijke ultraorthodoxe Knessetleden wisten niet waar ze kijken moesten toen hij tijdens zijn installatiespeech zijn mannelijke partner bedankte. Dat was nog het minste, want daarna gaven enkele ultraorthodoxe rabbijnen blijk van hun intense afkeer van homo’s. Wat ze zeiden, daar lusten de honden geen brood van. Bedenk echter wel dat deze ultra’s in 2015 driftig de Knesset uit beenden toen Ochana als Knessetlid werd geïnstalleerd. Dat konden ze nu natuurlijk niet maken. In dat opzicht werden ze gemuilkorfd door Netanjahoe. Moet hij vaker doen.
Knessetkleden Gafni en Porusj wenden hun hoofd af tijdens de toespraak van Ochana
Het maakt wel duidelijk hoe groot de tegenstellingen zijn tussen de seculiere Likoed en de strengreligieuzen. Tijdens een fractievergadering van de Likoed na de installatie van de nieuwe regering was Amir Ochana te zien met zijn partner en hun twee kinderen. Ochana ziet eruit als een vriendelijke familieman. Vergis je niet. Iemand maakte me erop attent dat hij een groot voorstander is van vuurwapenbezit door gewone burgers. Waar dat toe kan leiden, zien we aan het vuurwapengeweld in de Verenigde Staten. En dichter bij huis in de Arabische sector met al zijn illegale wapens en vele doden door eerwraak.
Ochana met man en kinderen tijdens een fractievergadering van Likoed
Erg principieel is Ochana niet, want hij protesteerde niet toen diverse ultranationalistische en zeer religieuze Knessetleden het voorstel lanceerden dat dokters patiënten (onder anderen homo’s) zouden mogen weigeren (mits er een alternatief voorhanden is, dat wel) op religieuze gronden en meer van dat soort fraais.
De voorzitter van de Israëlische artsenorganisatie was daar volstrekt duidelijk over. Hagay, de voorzitter, stelde met klem dat “doctors in Israel are committed to the doctor’s oath and will not allow any person or any law to change this fact.”
“We will not allow foreign or political considerations to be introduced between doctors and patients. The health system has always been an island of sanity, a symbol of coexistence, a place in which Jews and Arabs work shoulder to shoulder, with the value of equality a guiding light for them”, twitterde Hagay.
“The Hebrew doctor’s oath says explicitly, ‘You shall help a sick person since they are sick, be they a foreigner or a non-Jew, and be they a citizen, despicable or honorable.’ And in Maimonides’ doctors’ prayer it is written ‘I will only see the human in a sick person.’ That is how it always was and how it will be forever.” (uit: Times of Israel)
Niet alleen binnenlands maak men zich op voor de oppositie tegen de nieuwe ultraregering van Netanjahoe, ook de Palestijnen proberen via de internationale arena een dam op te werpen. Daar zijn ze al heel lang mee bezig overigens. Het gaat hen om Israël als gehéél, want Netanjahoe, Bennett, Lapid of wie dan ook, het zal ze worst zijn, één pot nat, of ze nou links, midden of rechts zijn.
Israël kan het nog lastig krijgen als het Internationale Gerechtshof op last van de Algemene Vergadering van de VN aan het werk wordt gezet om de bezetting door Israël van in 1967 veroverde gebieden tegen het licht te houden. Hopelijk vergeten de internationale rechters niet dat Israël die gebieden veroverde na serieuze dreiging dat het land van alle kanten door de Arabische buren zou worden aangevallen en weggevaagd. Plus dat Israël daarna bereid was om volgens de formule ‘land in ruil voor vrede’ gebieden terug te geven, wat indertijd door de Arabieren in Khartoem resoluut werd geweigerd. Over de vraag wélke gebieden is een heel dispuut gevoerd. Resolutie 242 van de VN-Veiligheidsraad spreekt over ‘gebieden’ en uitdrukkelijk niet ‘dé gebieden’. Deze oude resolutie staat nog steeds aan de basis van een oplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict.
Egypte kreeg een tijd later zijn gebied, de gehele Sinaï inclusief oliebronnen, terug na het sluiten van een vredesakkoord. Gaza is al lang niet meer bezet. Het werd door Israël in 2005 verlaten, al wordt dat gebied door zowel Israël als Egypte afgegrendeld vanwege de oorlogszuchtige heersers van Hamas die van geen vrede en van geen ophouden willen weten.
Opgeven van de Westoever (Judea en Samaria) ligt heel wat ingewikkelder (om over de Oude Stad en Oost-Jeruzalem nog maar te zwijgen). Als de Palestijnen een heuse vrede wensen na te streven dan zou dat een doorbraak kunnen betekenen, naar mijn stellige overtuiging. Het wordt wel steeds moeizamer, omdat beide partijen zich hebben ingegraven. De één vanwege de stelling dat het om door God aan de Joden gegeven land gaat, de ander door het zogeheten ‘recht op terugkeer’ en de weerzin om Israël als Joodse staat te accepteren.
Het jaar is nog lang. Er kan nog heel veel gebeuren. Ik vrees dat het vooral om slechte tijdingen zal gaan. Het zou zelfs wel eens een rampjaar kunnen worden. Als ik een Likoednik was geweest – of nog veel rechtser, nog veel religieuzer of beide tegelijk – dan zou de wereld er met Netanjahoe weer aan het roer een stuk rooskleuriger uit hebben gezien. Al steken de lieden aan die kant van het politieke spectrum naar mijn idee hun – met afkeer voor centrum-links Israël gevulde – kop in het zand voor wat de ultra’s (extreem-nationalistisch of strengorthodox) van zins zijn met het ooit door linkse, seculiere Joden uit vooral Oost-Europa opgerichte land. Opbouwen is een kwestie van kwestie van lange adem met veel bloed, zweet en tranen geweest. Kapotmaken is zó gebeurd.
