Boek: 'Na de oorlog'
Hoe kinderen van overlevenden de Tweede Wereldoorlog met zich meedragen
Gepubliceerd op: 6 februari 2025
Bij uitgeverij Meulenhoff is in januari het boek Na de oorlog van Saskia Goldschmidt verschenen. Zij schreef tien persoonlijke verhalen, waaronder dat van haarzelf, ter gelegenheid van tachtig jaar vrijheid.
In het boek komen kinderen en kleinkinderen aan het woord van mensen die de Sjoa en/of het verzet van dichtbij meemaakten. Goldschmidt tekent, naast haar eigen verhaal, het verhaal op van Job Cohen, Alfred Edelstein, Naomi Ehrlich, David Goudsmit, Simone Haller, Gerrit Jan Weiler, Milja Willemse, Stanley Winnik en Daniella Zwaaf.
De tien persoonlijke verhalen geven de indringende belevenissen weer van mensen die werden bedreigd met uitsluiting, vervolging en moord in oorlogstijd. Ze laten zien hoe die ervaringen tot op de dag van vandaag doorwerken in de levens van hun kinderen en kleinkinderen. Vaak zijn de verhalen een overwinning op het zwijgen waarmee de kinderen van overlevenden opgroeiden. Zo wordt duidelijk hoe naoorlogse generaties nog steeds last kunnen hebben van een oorlog die ze niet zelf hebben meegemaakt.
Uit het boek:
David Goldschmidt, de vader van Saskia, vertelt: "Als ik met mijn moeder door de Beethovenstraat liep, wees ze voortdurend huizen en winkels aan; de mensen uit die winkel waren fout geweest, daar had een NSB’er gewoond, en daar had een Joods gezin ondergedoken gezeten dat uiteindelijk verraden was. Zo tekende ze in de stad een plattegrond van verraad voor me uit, een wereld vol gevaar met mensen die niet deugden."
Job Cohen, voormalig burgemeester van Amsterdam, memoreert een gesprek tussen zijn zoon en zijn ouders: "Op een dag interviewde mijn nog jonge zoon Jaap mijn ouders en vroeg naar hun oorlogservaringen. Ze lieten hem de Jodensterren zien die ze destijds hadden moeten dragen. Jaap vroeg of hij ze op school mocht laten zien. Mijn vader antwoordde: 'Ja hoor, neem ze maar mee. Wij hebben ze niet meer nodig.' Deze opmerking tekent de manier waarop bij ons thuis over de oorlog werd gesproken."
Gastspreker
Saskia Goldschmidt is aangesloten bij het educatieve project Na de oorlog. Veertig gastsprekers gaan langs op basisscholen en het voortgezet onderwijs, waar zij met hun persoonlijke verhalen als nabestaanden proberen de onwetendheid te bestrijden. Ze vertellen niet alleen over het antisemitisme en het fascisme dat tot de Sjoa leidde, maar praten ook met kinderen en jongeren over wat zij in hun eigen leven aan uitsluiting en discriminatie tegenkomen en hoe zij zich daartegen kunnen verweren.
Zij vertelt leerlingen en docenten het verhaal van haar vader, die Bergen-Belsen overleefde, en van de vele familieleden die werden vermoord in Bergen-Belsen, Auschwitz en Sobibor.
Beeld: Boekomslag 'Na de oorlog' (foto: Uitgeverij Meulenhoff)
Foto: Saskia Goldschmidt © Uitgeverij Meulenhoff
Lees meer over Saskia Goldschmidt op haar eigen website.
Het boek Na de oorlog is verschenen bij Uitgeverij Meulenhoff en is verkrijgbaar in gebonden uitgave en als E-book.